Barnsteen - Guido Van Heulendonk

In't kort:
Dorian DeWitt is een depressieve dertiger en zoon van een rechtse Vlaams-Nationalist (type VLD, N-VA) en een socialistische dichteres. Deze laatste berooft zich al tijdens Dorians jeugd van het leven in Frankrijk. In een poging richting aan zijn leven te geven, trekt Dorian naar Riga, Letland om de oorsprong te achterhalen van een opdracht aan zijn moeder in één van haar dichtbundels.

Mijn oordeel:
Het grootste probleem, voor mij, aan dit boek was het hoofdpersonage. Zijn depressiviteit en de nogal knullige verliefdheid op Ineta, zijn Letse gids, irriteren vrij snel. Er zitten interessante stukken over Letland in (al wordt er iets te geforceerd een vergelijking met het uiteenvallende België getrokken (in 2007, het jaar waarin dit boek zich afspeelt, hadden we de eerste van de recente crisissen in de regeringsvorming, remember?) en Heulendonck schrijft stilistisch wel heel mooi, maar Dorian zat een leuke leeservaring in de weg.
En hij moet het boek dragen, want de meeste andere personages zijn maar passanten en soms net iets te vaak bordkartonnen, haast karikaturale personages. Nu, je kan argumenteren dat dit is hoe Dorian ze ziet etc, maar dat helpt mijn leeservaring er niet op vooruit :-)

Ik was dus niet helemaal overtuigd. Het heeft ook lang geduurd om de leeservaring hier neer te pennen (ik als het eind juni al) en merk dat ik het boek al bijna volledig vergeten was.

Eindoordeel:
**1/2

De oorspong van geweld - Fabrice Humbert

In't kort:
Een franse leraar aan een Duits-Franse school gaat met de school op excursie naar kamp Buchenwald. In het museum daar ziet hij tot zijn verbazing op een foto een kampgevangene die als twee druppels water op zijn vader gelijkt.

Dit kan geen toeval zijn. Wanneer hij zijn vader erover vertelt krijgt hij weinig te horen, maar het laat hem niet los en hij gaat op onderzoek uit. Zijn vader blijkt een bastaardzoon te zijn van een affaire van zijn schoonmoeder met die kampgevangene.

Het boek is niet alleen het verhaal van zijn (echte) grootvader, het is er ook eentje over onmogelijke liefdes, schuld en onschuld, over de waanzin van WOII etc.

Mijn oordeel:
De Fransen lijken een patent te hebben op boeken over WO II die geen objectief relaas van die donkere pagina in de geschiedenis te geven maar een bijna gesprek met de schrijver over de ontstaangeschiedenis van zo'n boek. Dat was al zo in HhhH van Laurent Binet waar het boek evenveel gaat over Heydrich als over de worsteling van Binet om het boek geschreven te krijgen. Hier is de leraar, hoewel niet letterlijk Humbert, duidelijk een alter ego van hem. Hij gebruikt hier dit voorval om uit te wijden over de Jodenvervolging en het leven in Frankrijk in die periode.

Dat werkt hier minder dan bij HhhH. Het is te onduidelijk waar hij naartoe wil met zijn verhaal. Op een bepaald moment denk je dat de invloedrijke familie van de leraar misschien een rol heeft gespeeld in het laten opsluiten van zijn Pools Joodse bastaardgrootvader (Pools & Joods was geen al te beste combinatie in die tijd), maar het gaat niet veel verder dan een denkoefening. Het was een boeiend boek, puur op basis van dat de hele tweede wereldoorlog, die absurde tijd van Nazi-Duitsland sowieso boeit (hoe had het ooit kunnen gebeuren) maar de denkoefening van Humbert suddert net iets te veel en levert weinig inzichten op. Ik heb het graag gelezen, maar had er meer van verwacht.

Binnenkort ga ik me daarom eens wagen aan "De welwillenden" van Littell, dat Inez drie jaar geleden las en dieper graaft en harder aankomt.

Eindoordeel:
***1/2

Happy Sally - Sara Stridsberg

In't kort:
Sally Bauer is in 1939 de eerste Scandinavische vrouw die het Kanaal zwemmend oversteekt. Ellen probeert in 1983 hetzelfde te doen.

Mijn oordeel:
"Happy Sally" heeft me niet voldoende weten te boeien, ondanks dat er voldoende elementen zijn die een boeiend verhaal zouden kunnen vertellen. Sally Bauer was een bijzonder figuur die in het omineuze jaar 1939 het kanaal overzwemt. En ook een best boeiend leven heeft. Haar verhaal komen we te weten via dagboekverhalen. Ellen is dan weer een complex figuur die het, zo lijkt, moeilijk heeft met haar verloren vrijheid in haar huwelijk en met de twee kinderen. Haar (mislukte) poging is symptomatisch voor haar onvermogen om nog duidelijke doelen te hebben of ze te bereiken in het leven.

De parallellen tussen levens van verschillende vrouwen in verschillende tijdperken zie je bijvoorbeeld ook in de film "The Hours'" (het boek heb ik (nog) niet gelezen). Daar klopt het helemaal, zie je de parallellen goed en daardoor grijpt het ook aan.

Maar de stijl die Stridberg hanteert was voor mij moeilijk te volgen. Het is moeilijk te achterhalen wie op verschillende momenten de verteller is, het is alsof de vertellers in elkaar overvloeien (is het Ellen zelf? Eén van de kinderen?). Of er moet nog een verteller zijn die wel zeer dicht bij de personages betrokken is maar waar we geen zicht op hebben. Het zorgt er voor dat het in het begin van het boek moeilijk is om je vast te bijten in het boek omdat je je dit afvraagt: wie is hier aan het woord, wat is zijn/haar rol in dit alles? Bij momenten was het boeiend, maar Stridberg slaagde er bij mij niet in om die interesse vast te houden. De 'flow' werd doorbroken.

Het verhaal van Ellen is aangrijpend, maar het grijpt niet aan.

Eindoordeel:
Veelbelovend thema dat onvoldoende uit de verf komt.
***

Benidorm - Jo Van Damme

In't kort:
Franky en Tony, de zonen van Rudy - Drievingers - Vanneste, de beruchte beroepscrimineel uit Ledeberg, wachten op Zaventem op  de Bulgaarse Lyudmila, de blonde vlam die Rudy tegen het lijf liep in Benidorm. Dat Rudy vroeger nooit aan vakantie deed en al zeker geen blonde vlammen opscharrelde, stemt hen tot nadenken. Misschien wordt het wel eens tijd dat zij de boel overnemen en Rudy met pensioen gaat.

Mijn oordeel:
Er valt weinig te zeggen over dit boekje behalve dat het je maar enkele uurtjes vraagt om het uit te lezen. Dat is ook de enige reden waarom ik het uitgelezen heb (het was voorbij voor ik er erg in had).

Van Damme geeft zelf aan in interviews dat hij geen 'literaire' roman wenst te schrijven maar eerder iets dat entertaint. Fair enough. Hij is daarbij duidelijk geïnspireerd door satirische romans zoals de Britse literatuur er vele kent. Alleen is dat een moeilijk genre en wordt satire al snel al te volkse kolder zonder duidelijke lijn en vergezochte humor.

In "Benidorm" werkt het voor mij in ieder geval niet. De interventies van de auteur - brieven aan zijn uitgever over wat die laatste niet goed zou kunnen vinden aan de roman - lijken een wat naar postmodernisme neigende maar verder krampachtige poging om ook de lezer te zeggen dat hij bewust zijn roman zo onnozel heeft gemaakt, dus als je het allemaal wat te flauw en te slap vindt: dat is zo. Is dat niet grappig?

Nee.

Nu, ook uit het Engelse taalgebied is niet elke satire geslaagd te noemen. Ben Elton en David Lodge hebben ook wel eens een stinker geschreven. En laat het duidelijk zijn, ik krijg nog niets op papier dat zelfs maar half de poging is van Benidorm. (ik probeer het ook niet :-))

Ik vind dus dat schrijvers als Jo Van Damme het vooral moeten blijven proberen. Er moeten ook  meer 'satiristen'opstaan in het Nederlandse taalgebied. In een groter aanbod is er gewoon ook meer kans op een paar echt goede satires. Hoewel, met een W.F. Hermans en zeker ook Brusselmans in zijn eerdere werk, hebben we er wel een paar die het genre beheers(t)en.

Eindoordeel:
**

Wij zijn maar wij zijn niet geschift - Tim Krabbé

In't kort:
Tim Krabbé verdiept zich in alle materiaal dat er online te vinden is over de moordpartij op de Columbine High School op 20 april 1999. Hij vormt daarbij de (zijn?) definitieve analyse van het hoe en waarom van deze waanzinnige daad.

Mijn oordeel:
Ik wist voor het lezen niet zo heel veel van de Columbine moorden. Uiteraard had ik het ook op het nieuws gezien, heb ik bijvoorbeeld 'Elephant' van Gus van Sant gezien en wist ik dat Michael Moore er een docu over had gedraaid. Maar over de protagonisten en alles eromheen eigenlijk niet zo veel. Omdat onze USA reis begon in Denver (en de Columbine high school ligt in Littleton, een voorstadje van Denver), was dit het ideale moment.

Dit boek zorgt er sowieso voor dat je helemaal mee bent. Tim Krabbé werkt heel methodisch en deelt al zijn inzichten. Daarbij gaat hij bijna wetenschappelijk te werk: hij begint met een verslag van de feiten zoals ze zich volgens zijn onderzoek hebben afgespeeld. Vervolgens vermeldt hij alle kanten van zijn verhaal waar nog discussie over is / kan zijn. En dan bekijken we de dagboeken en nagelaten video's en ander materiaal van Dylan en Eric, de twee schutters.

Door het zo droog en feitelijk weer te geven, creëert Tim Krabbé een effect waarbij je als lezer zeer dicht op de feiten zit, alsof je het bijna mee beleeft. En het is hallucinant. Je herkent uiteraard puberaal gedrag van beide jongens en gevoelens die je als tiener misschien ook zelf wel hebt gehad. Maar het is onmogelijk te begrijpen hoe zij uiteindelijk to zo'n daad in staat zijn geweest. Je wilt die mannen bijna uit het boek naar je toe sleuren en ze eens goed door elkaar rammelen en ze toeroepen dat ze gvd eens normaal moeten doen, zeg!

Het boek is vrij lang en het droge zorgt er soms ook voor dat je denkt dat er geen einde aan komt. Maar ook de verhalen over de hele nasleep van de moorden, de soms zielige uitbuiting van sommige van de slachtoffers voor religieuze en andere doeleinden is trouwens ook hallucinant. Ook Michael Moore komt er hier slecht uit.

Het wordt echter nooit vervelend. Maar op het einde slaak je bijna een zucht van verlichting dat de gruwel van die daad voorbij is.

Eindoordeel:
Het zal je kind maar wezen...
****

Last Orders - Graham Swift

In't kort:
4 cafévrienden voeren de laatste wens uit van het overleden vijfde lid van hun caféclubje, Jack Dodd: hij wil graag dat zijn as in Margate at Sea uitgestrooid wordt. Het wordt voor allen een terugblik door het verleden.

Mijn oordeel:
Het is al een tijd geleden dat ik het boek las (tijdens de reis in de VS) en zal dus maar een kort oordeel kunnen schrijven. Het boek was grappig, innemend, ontroerend en soms ook verrassend.

Door middel van flashbacks en interne monologen leer je beetje bij beetje de personages kennen en hun vaak moeizame tocht door het Leven. Onuitgesproken frustraties van vele jaren komen tijdens deze 'roadtrip' naar boven en zorgen voor voelbare wrijvingen.

Hoewel de personages karikaturen zouden kunnen worden, houdt Graham Swift het allemaal goed onder controle. De personages zijn herkenbaar en van vlees en bloed. Het is een mooi inzicht in hoe beste vrienden toch jarenlang zaken voor elkaar geheim houden, zonder dat dit betekent dat ze minder vriend zijn. Het maakt in zekere zin deel uit van vriend zijn.

Met plezier gelezen.

Eindoordeel:
****

PS: blijkbaar hangt er nogal wat commotie rond dit boek omdat het nogal uitvoerig leentje-buur heeft gespeeld bij William Faulkner. De hele opbouw van het boek zou overgenomen zijn. Ik zou het niet weten, want Faulkner niet gelezen.

Mieke Maaike's Obscene Jeugd - Louis Paul Boon

In't kort:
Student Stijvekleut maakt een proefschrift over 'het kutodelisch verschijnsel bij aankomende kindwijfjes', waarbij het veldmateriaal (ic een interview met Mieke Maaike) is nagevoegd. Het zwaartepunt ligt uiteraard op het verhaal van Mieke Maaike zelf, waarin ze haar seksuele escapades van haar 9de tot haar 19de uit de doeken doet.

Mijn oordeel:
Dit boekje (112 blz'en) werd in 2003 uitgebracht in de reeks 'Verboden Boeken' van De Morgen. Al snel na het begin (zo'n beetje bij de 6de regel) blijkt waarom dit boek bij het verschijnen op de verboden lijst belandde.

Miekes sexleven begint met de subtiele maar vooral de minder subtiele aanrakingen en manipulaties van dokter Likkekudt, en evolueert verder over avontuurtjes met haar beste vriendin, diens vader, twee homo's, de buurman en een onwetende buspassagier. Eindpunt van het boek is de perversie van Mieke zelf: tijdens de daad ranselt ze graag een toeschouwer (de zoon of de echtgenote van haar minnaar bvb) af.
Onderwijl stelt Mieke de dubbele moraal van de toenmalige burgerij (we spreken over eind 60s - begin 70s) aan de kaak. Alles moet in het geniep gebeuren, in een donker steegje, in een anoniem bos, ver weg van moeder de vrouw, maar soms toch in het openbaar: ze vindt het enorm leuk gevingerd en geneukt te worden terwijl ze door een open raam naar een feestelijke stoet staat te kijken.

Grappig zijn ook nog de synoniemen die Mieke verzint voor de mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen. Mosseltje, oventje, schaapsstalletje, Spelonk der Zesde Heerlijkheid, druipgrotje; deurklopper, zaadworst, degen van d'Artagnan, het monsterkanon van Kutstad, termen die niet zo heel erg veel aan de verbeelding overlaten.

Je moet het een en ander aan vulgariteiten kunnen verdragen als je dit boekje wil uitlezen. Maar ik heb het toch graag gelezen, vooral omwille van de spontaneïteit en het plezier waarmee Mieke haar verhaal vertelt. En het moet toch niet altijd zo serieus zijn, niewaar...

Eindoordeel:
****

Oranje boven - Mart Smeets

In't kort:
Het sportjaar 2000, gezien door de ogen van Nederlands sportjournalist Mart Smeets, in een aantal korte(re) columns.

Mijn oordeel:
Zie vorige recensie voor beweegredenen om dit boek voor de x-de keer te herlezen.
In dit boek focust Smeets iets meer op de Oranje supporters dan gewoonlijk (hun enthousiasme, hun -soms overdreven- geloof in eigen kunnen, de globale Oranje-gekte, maar ook hun gebral en vulgariteiten), terwijl hij de grote sportevenementen van het Heilige Jaar 2000 bekijkt.

Deze keer beginnen we in Hamar, tijdens het EK schaatsen, het eindpunt is andermaal de World Series baseball. De grootste brok omvat het EK Voetbal, dat jaar georganiseerd in Belgiê en Nederland. Onze Duivels werden er al in de eerste ronde uitgekegeld (we herinneren ons vast nog de rode kaart voor Filip De Wilde en de te grote keeperstrui van vervanger Deflandre), maar Oranje moest en zou Europees kampioen worden. Tot strafschoppen in de halve finale er anders over beslisten.

De Tour wordt minder uitvoerig besproken (de Vuelta krijgt zowaar meer pagina's !), al passeert (hoe kan het anders) Armstrong nog even, na zijn raid samen met Pantani op de Mont Ventoux. De Olympische Spelen worden ook zijdelings behandeld, met de focus vooral op de eerste versie van het Holland Heineken House, thé place to be in Sydney.

Eindoordeel:
****

Hoezo bezeten ? - Mart Smeets

In't kort:
Het sportjaaroverzicht 1996 door dhr Smeets in een stuk of wat columns.

Mijn oordeel:
Ik heb de Olympische Spelen 2012 voor het grootste deel op de Nederlandse televisie gevolgd, en daardoor ook wat avonden gesleten in het gezelschap van Mart Smeets en de Nederlandse atleten, tijdens zijn laatavondshow. Om na de slotceremonie niet helemaal cold turkey te moeten gaan, besloot ik nog wat Olympisch werk van Mart te herlezen. En een vakantie is daar de perfecte gelegenheid toe.

'Hoezo bezeten ?' begint tijdens de Australian Open met het dubbelduo Haarhuis-Eltingh en eindigt met de World Series baseball. Daartussenin passeren het EK Voetbal, uiteraard de Tour, Wimbledon, de NBA-competitie, schaatsen en dus ook de Olympische Spelen de revue.

1996 ligt ondertussen al meer dan 15 jaar achter ons, en dit boek is dan ook een beetje een trip down memory lane. Falko Zandstra, Edgar Davids, Brent Barry, Thomas Muster (was helemaal vergeten dat die ooit nog nummer 1 van de tenniswereld was), Donovan Bailey, de gouden Holland Acht, het was een fijn weerzien. En achteraf gezien soms ook wel grappig. In een interviewtje met Tourwinnaar Bjarne Riis oppert Smeets heel voorzichtig enkele doping-items, die de kale Deen onmiddellijk van tafel veegt. We weten ondertussen wel beter.

Fijn boekje, maar (mind you, Figor) alleen voor de fans.

Eindoordeel:
****