Het laatste raadsel van Fermat - Simon Singh

Genre:
Wiskunde

In 't kort:
In de zeventiende eeuw pende de Franse wiskundige Pierre de Fermat in de marge van een van zijn handschriften een wiskundige (en op het eerste gezicht erg eenvoudig ogende) stelling neer. Een bewijs geeft hij er niet bij, naar eigen zeggen wegens plaatsgebrek. Die kleine, slordige kanttekening houdt vervolgens gedurende drieënenhalve eeuw de wiskundige gemeenschap in de ban. Een hele galerij aan wiskundigen - waaronder een aantal zeer grote namen - bijt zich de tanden stuk op de zoektocht naar een bewijs. In 1994 slaagt de Britse wiskundige Andrew Wiles erin, maar niet nadat een eerdere op het eerste gezicht succesvolle poging van hem gesneuveld was.

Mijn oordeel:
Een heerlijk boek: de geschiedenis van de de laatste stelling van Fermat bevat zoveel verrassende wendingen en kleurrijke details dat het soms lijkt alsof je fictie aan het lezen bent. Een romanauteur zou de plotlijn niet beter hebben kunnen uittekenen. Daarnaast (eigenlijk: erdoorheen geweven) geeft het boek bovendien ook een overzicht van de geschiedenis en de hoogtepunten van de wiskunde, en dit op een zeer toegankelijke en verhalende manier.

Het is duidelijk dat je een interesse voor wiskunde en wiskundige fenomenen moet hebben als aan je dit boek begint. Voorkennis is echter geenszins vereist: Singh houdt het allemaal zeer toegankelijk (voor iemand die al wat populair-wetenschappelijke boeken over wiskunde achter de kiezen heeft soms zelfs wat te toegankelijk) en legt alles netjes uit. Bovendien is ook de formulering van de stelling zelf door een tienjarige te begrijpen (wat overigens eens te meer bijdraagt tot de romantiek van de geschiedenis van de stelling).

Een praktische noot: ik heb het boek in het Nederlands gelezen, en weet dus niet hoe het zit met de stijl van het oorspronkelijke boek. De vertaling is echter uitstekend.

Beoordeling: ****

Dead Famous - Ben Elton

Genre:
Detective / Fictie / Satire / Whodunnit

In 't kort:
Er wordt een moord gepleegd in het "Big Brother"-huis (en de moordenaar bevindt zich waarschijnlijk dus nog in het huis), maar het programma gaat gewoon door (de kijkcijfers weet je wel).

Mijn oordeel:
Dit is Ben Elton op zijn best: het boek begint als een vlijmscherpe en ongelofelijk accurate satire op het hele "Big Brother"-gebeuren en de bordkartonnen BV- of BN-wereld die daarrond hangt (Eltons satire is hier nog een graad of twee scherper dan in "Chart Throb", cf. de bespreking op deze blog). De manier waarop Elton de personages hier neerzet is tegelijkertijd hilarisch en zo akelig precies dat je er rillingen langs je ruggengraat van krijgt (om een idee te krijgen: de karakteriseringen hebben een hoog Little Britain-gehalte). Absolute voorwaarde om het bovengenoemde ten volle te kunnen smaken is wel dat je het boek in het Engels leest: Elton speelt namelijk op meesterlijke wijze met de dialecten van zijn personages (ook dat kunstje doet hij trouwens nog eens lichtjes over in "Chart Throb"). Die dialecten maken dat het boek slightly more demanding is om te lezen (toch als je alle nuances wil smaken), maar we praten nog steeds over Ben Elton, dus onder de 40p/h zakt je leestempo niet.

De BB-satire is echter slechts één kant van het boek: halverwege ontwikkelt het verhaal zich tot een zeer spannende en meeslepende whodunnit, waardoor het boek bij momenten unputdownable wordt. Dat de ontknoping wat vergezocht is (al lopen de meningen daarover uiteen) neem je er graag bij. Een must-read.

Beoordeling: ****

Catch 22 - Joseph Heller

Genre:
Historische roman / Oorlogsroman

In 't (heel) kort:
"Catch 22" is het verhaal van Yossarian, een bombardeur in WO II, die steeds meer doordrongen raakt van de absurditeit van oorlog.

Mijn oordeel:
Dit is voor mij het ultieme boek, het boek der boeken. "Catch 22" is een boek dat me tot in mijn diepste wezen heeft geraakt: het is tegelijkertijd hilarisch, schokkend wreed, ongelofelijk ontroerend, en het eindigt in een staat van oprecht, puur en intens geluk. Ik weet dat ik lyrisch, extatisch en over de top klink (alsof ik aan de LSD zit, quoi) en dat ik met de daardoor gecreëerde verwachtingen het leesplezier van toekomstige lezers alleen maar kan hypothekeren, maar dat is dan tough titty: this is how I feel about "Catch 22".

Toch een cautionary note: dit boek is geen easy reading, zeker niet in het begin, wanneer je nog in het verhaal moet komen, en moet wennnen aan Yossarians idiosyncratische manier van vertellen en dito levensstijl. Bovendien is het best een lang boek (443pp.). But it is so worth the read...

Weetje:
De idiomatische uitdrukking "catch 22", wat zoveel betekent als "een no-win situatie", is afgeleid van dit boek.

Beoordeling: *****

The Naming of the Dead - Ian Rankin

Genre:
Detective / Thriller

In 't kort:
Detective Inspector John Rebus zit opgescheept met de (schijnbare?) zelfmoord van een MP en een seriemoordenaar die het op verkrachters heeft gemunt, en dat terwijl in Edinburgh net de G8-leiders bij elkaar komen, de veiligheidsmaatregelen draconisch zijn en Rebus' oversten liever geen vervelend moordonderzoek aan hun hoofd hebben. Voor Rebus' collega Siobhan Clarke wordt het persoonlijk wanneer haar moeder gewond raakt in een van de antiglobalistische betogingen.

Mijn oordeel:
Ian Rankin is wat mij betreft een van de beste (zoniet de beste) detective-auteur van het moment. Toegegeven, het feit dat zijn hoofpersonage een wat oudere, norsige inspecteur is met een tragisch liefdesleven die op zijn 'hunches' afgaat, de officiële politieregels aan zijn laars lapt en daardoor regelmatig overhoop ligt met zijn superieuren, is weinig origineel (Frost or Morse anyone?), zeker als je daar nog een sidekick aan toevoegt (in dit geval Siobhan - spreek uit: Shi-vaughn) die enerzijds grote bewondering heeft voor haar baas, maar anderzijds ook de druk voelt om te conformeren aan de norm binnen het politiebureau. Wat Rankin echter zeer sterk maakt is dat hij altijd zijn huiswerk doet: hij researcht het onderwerp dat als achtergrond voor het verhaal dient, en kan daar dus ook met verstand van zaken over spreken. In dit specifieke geval slaagt hij er bijvoorbeeld heel erg goed in om de beklemmende sfeer in Edinburgh ten tijde van de G8-top te karakteriseren: er is een gigantische politiemacht op de been, die in een staat van oorlog leeft met de antiglobalisten, de anarchisten, de punks etc. (Dat ik het boek gelezen heb ten tijde van de laatste G8-top in Duitsland zal ook wel geholpen hebben bij mijn inlevingsvermogen, maar goed.) En daarnaast zit er met de relatie van Siobhan tot haar ouders ook een sterke emotionele lijn in, wat in de andere Rebus-romans al eens durft ontbreken. De ontknoping is een beetje zoals alle ontknopingen in detectives: plots klikt alles netjes in elkaar. Ze is dus ook ondergeschikt aan het middendeel van het boek. Dat is wat mij betreft zeer sterk.

Beoordeling: ****