Waarom we allemaal van Mars komen? - Cordelia Fine

In 't kort: Aangezien mensen van nature houden van zwart-wit denken en zaken in hokjes steken (want het maakt toch al complexe leven eenvoudiger) worden boeken als "Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus" gretig verkocht. Beweringen daaruit worden gemakkelijk door de lezer geprojecteerd op zijn omgeving: "Zie je wel, mannen kunnen niet twee dingen tegelijk doen, ...Vrouwen kunnen niet kaart lezen, dus..." (mijn moeder doet dat overigens regelmatig)
Fine ziet hoe dergelijke beweringen rond genderverschillen in de hersenen en het gedrag zelfs geponeerd worden door erkende en bekende (neuro-)wetenschappers en grote invloed hebben op de samenleving.

In dit boek haalt Fine dergelijke neuroseksistische beweringen stevig onderuit.Ze stelt pertinente vragen, zoals: hoe kan men allerlei gedragsverschillen tussen m/v verklaren d.m.v. aanwijsbare verschillen in de hersenen/hersenactiviteit, hormonen (prenataal testosteron)? Is de vertaling van neurologische/endocrinologische verschillen naar gedragsverschillen wel zomaar te maken (nature)? (Nee, zeggen vooraanstaande hersenonderzoekers). De conclusie is veelal dat deze verschillen cultureel bepaald zijn, dwz: we gedragen ons zoals we denken dat we ons moeten gedragen en zoals ons dat is aangeleerd. (nurture)

Mijn oordeel: Dit boek leest eigenlijk het best als direct vervolg op "Het idee M/V" van Asha ten Broeke. Ten Broeke's boek is iets lichter van opzet, Fine gaat wat dieper in op een aantal hardnekkige wetenschappelijke beweringen. Ondanks dat het vlot en met de nodige humor is geschreven, moest ik mijn aandacht er goed bijhouden wanneer Fine de hersenen induikt & de statistiek en onderzoeksmethodologie opzoekt. Maar juist daar zit de kracht van haar boek: haar bevlogenheid/vastberadenheid om het seksistisch geleuter de kop in te kunnen drukken doet haar goed diep graven naar oa de totstandkoming van gender-onderzoek. Wat haar betoog tevens kracht bijzet zijn de herhaalde (vaak hilarische!) verwijzingen naar citaten van decennia geleden, toen o.a. nog werd beweerd dat de kleinere schedelomvang van vrouwen reden was voor hun intellectuele ondergeschiktheid aan mannen.

Eindoordeel: ****

Waar de tijgers thuis zijn - Jean-Marie Blas de Roblès

In 't kort: 
Eléazard von Wogau woont in Alcàntara, Brazilië, en is er correspondent voor een Franse krant. Ondertussen werkt hij aan een biografie van Athanasius Kircher, een erudiet jezuïet uit de 17de eeuw, waarbij hij diens leven beschrijft door de ogen van zijn leerling Caspar Schott. Elaine, Eléazards ex-vrouw, is paleontologe, en vertrekt op expeditie met enkele vakgenoten naar de Amazone-jungle. Moéma, hun dochter, studeert in Fortaleza, maar slaat liever aan het feesten dan in haar studieboeken te duiken. Nelson is een gehandicapte bedelaar in de sloppenwijken van Fortaleza. En dan is er ook nog de corrupte gouverneur, die overal kansen ziet om zich te verrijken. Via lange omzwervingen komen de wegen van al deze protagonisten samen.

Mijn oordeel: 
Deze lijvige roman (662 blz) zweeft constant tussen verschillende genres. Enerzijds is er de biografie van die Kircher (meer info over hem vind je hier (http://nl.wikipedia.org/wiki/Athanasius_Kircher)), een man die vanalles uitvond, maar meer dan eens de bal missloeg, en zo een beetje de tegenpool is geworden van Leonardo da Vinci, al is zijn levensverhaal best aardig om volgen. Daarnaast krijg je de avonturenroman over de expeditie van Elaine in de jungle, met een wel heel onverwacht (en zowaar zelfs open) einde. De verhaallijn over Moéma en haar vriendjes, en die van Nelson en zijn companen, komen al sneller samen, en kunnen gezien worden als schelmenroman, maar ook als iets in de trant van 'coming to age'-werkstuk. En al die vormen samen maken dat het een heel aangenaam boek is geworden.

Deze roman won enkele grote Franse literaire prijzen, en dat lijkt me wel terecht. De auteur werkte naar eigen zeggen zo'n tien jaar aan het boek, en dat merk je vooral in de scherpe, gedetailleerde uitwerking en de knappe karaktertekening.

Eindoordeel: 
Een aanrader. ****1/2

Dorsvloer vol confetti - Franca Treur

In 't kort: In deze semi-autobiografische roman volgen we het leven op een Zeeuwse boerderij door de ogen van de jonge Katelijne. Als enige dochter tussen allemaal zonen groeit ze op in een streng gelovig gezin. We maken kennis met de do's en dont's die dit Zeeuws meisje er in haar opvoeding ingelepeld krijgt.

Mijn oordeel: De eerste helft van dit boek vond ik erg onaangenaam en deprimerend. Er gebeurde weinig "spannends". Totdat ik me ineens realiseerde dat dat waarschijnlijk juist de bedoeling is en het verhaal de realiteit weergeeft. Het leven van het 12-jarige hoofdpersonage is gewoon oersaai en ongelofelijk degelijk! Vanaf het moment dat ik me daarop instelde kwam ik dichter bij Katelijne en zat ik mee op de boerderij (me te vervelen ;-)).
Ondanks dat ik er toch net iets meer van had verwacht, vond ik het uiteindelijk best een bijzonder boek.

Eindoordeel: ***1/2

Snakes in suits: When Psychopaths Go to Work - Paul Babiak & Robert D. Hare

In 't kort: Dit boek geeft antwoord op de vraag: Wat zijn psychopaten, welke persoonlijkheidskenmerken hebben ze, hoe gaan ze te werk in een bedrijf en welke schade kunnen ze daar aanrichten? De feitelijke verhandelingen worden geïllustreerd door krantenartikels en afgewisseld/voorafgegaan door een verhaal dat zich doorheen het boek opbouwt: dat van een psychopaat die in een bedrijf aan de slag raakt en zijn weg omhoog vindt...

Mijn oordeel: Ik leende dit boek van een vriendin die psychologe is.Net als haar ben ik geïnteresseerd in deze "uitzonderlijke" types die het behoorlijk kunnen vergallen voor anderen. Wat mij vooral interesseert is: hoe herken ik ze, aan welke kenmerken voldoen ze? En...lopen er op mijn werk rond (*)?

Ondanks dat het boek interessante inzichten geeft, voorbeelden uit de realiteit toont en analyseert vond ik het toch te weinig nieuwe kennis opbrengen. Het blijft redelijk oppervlakkig. Misschien dat ik er al net wat teveel over wist via die vriendin, documentaires...?
Zeer praktisch toepasbaar vond ik echter de uitgebreide uitleg met betrekking tot het detecteren van een psychopaat tijdens een sollicitatieprocedure. Ze weten immers zo goed te liegen en manipuleren dat ze er in de meeste screenings makkelijk door raken. Met alle gevolgen van dien.

(*) Conclusie: Echte klassieke psychopaten denk ik niet, wel met psychopathische trekjes ;-)

Eindoordeel: ***

The Marriage Plot - Jeffrey Eugenides

Ik heb dit boek niet uitgelezen en na een honderdtal pagina's weggelegd. Van Eugenides had ik ook Middlesex gelezen, een zeer sterke roman over 3 generaties Grieken en een van mijn favoriete boeken, toch.

Ik had jammer genoeg de kritieken niet gelezen voor ik dit boek kocht, want die waren vrij unaniem negatief.

Nu, de gustibus et coloribus, nietwaar, dus we zouden het wel zien.

Jammer genoeg hebben de kritieken gelijk: het boek gaat nergens heen. Na Tom Wolfe in "I Am Charlotte Simmons" is dit een tweede schrijver die zich mispakt aan het proberen boeiend te portretteren van een vrouwelijke studente aan  een Amerikaanse topuniversiteit. Begrijp me niet verkeerd: die kunnen wél boeiend geportretteerd worden, het ligt dus niet aan het onderwerp. Zowel Wolfe als Eugenides slagen er niet in een sterke vrouw te portretteren.

Ik vermoed dat Eugenides zijn hoofdpersonage wilde vergelijken met de heldinnen uit de Austen en Brönte tijd maar dat dan afgezet tegen het deconstructivisme van Derrida en zo (want ons hoofdpersonage volgt die cursus) maar het werkt niet.

Jammer.

Geen sterren omdat ik het niet uitgelezen heb. Wie weet werd het wel goed nà de eerste 100 pagina's...

Ik, Hollywood - Jan Van Loy

In't kort:
Louie Peters, een wees uit New York, strijkt samen met zijn charismatische broer Charlie neer in Culver City, een godvergeten gat bij Los Angeles. Ze betrekken er een veredeld hok bij een citroenplantage.

Louie is klein van gestalte en lijkt in alle opzichten in de schaduw te staan van Charlie. Louie heeft echter grootse ideeën. In het begin nog met de hulp van Charlie (die het geld bij elkaar weet te charmeren) start hij een 'filmpjesfabriek'. Door geluk maar ook door een neus voor wat het publiek wil, groeit zijn fabriek uit tot een van de grootste filmhuizen in de eerste helft van de 20e eeuw.

Nadien komt het (onvermijdelijke) verval. Na door de beurscrach in de jaren '30 al zijn aandelen in zijn eigen bedrijf kwijt te spelen, wordt Louie in de jaren '50 zelfs ontslagen als directeur en gaat hij verder als onafhankelijk producer. Een aantal onverwachte (schandaal-)successen terzijde gelaten, is de neergang ingezet.

Mijn oordeel:
Het overgrote deel van dit boek is aangenaam leesvoer. Het is een boeiend geschreven historische roman over de start en de groei van de filmindustrie in Hollywood, door de ogen van een hoofdrolspeler in dat verhaal. Het past wat dat betreft perfect in de revival van de oude films ("The Artist"). Er komt geleidelijk aan wel wat klad in het verhaal, maar zonder dat het de vaart van het boek vermindert. Het is, bij vlagen, vergelijkbaar met elders hier gerecenseerde romans als Middlesex en Homer & Langley in de boeiende vertelstijl. Het is, toepasselijk, best verfilmbaar.

Allen het laatste hoofdstuk van het boek, waar we plots in Brussel terechtkomen in het jaar 2000, loopt volledig verloren. Het ware mijns inziens beter geweest het boek te laten eindigen met het open einde van het vorige hoofdstuk om zo Louie achter te laten in zijn steeds kleiner wordende wereld. Nu lijkt het alsof er een hoofdstuk aan vastgekleefd is dat een of ander inzicht moet genereren. Is het een epiloog die eigenlijk vertellt hoe het verhaal dat we net gelezen hebben tot stand is gekomen? Is het een postmoderne denkoefening over fictie versus realiteit? Vreemd. En jammer, want de rest van het boek is een zeer goed en boeiend verteld verhaal. En je hebt niet zoveel schrijvers in Vlaanderen die die stijl beheersen, vind ik.

Eindoordeel:
Jammer van het laatste hoofdstuk, maar toch ****

Racing through the Dark - David Millar

In't kort:
Autobiografie van David Millar, groot Brits wielertalent maar ook dopingzondaar. Na een schijnbaar zorgeloze jeugd in Hong Kong (vader was een lijnpiloot) en het ontdekken van zijn talent als wielrenner, wordt hij op zijn 20e wielerprof in 1997, op het moment dat het dopinggebruik - en dan vooral EPO - gezien werd als een noodzakelijk kwaad. Hoewel hij de eerste jaren halsstarrig zich tegen doping verzet, bezwijkt Millar uiteindelijk toch en behaalt zo een aantal grote successen, zoals het wereldkampioenschap tijdrijden in 2003.

Tot hij niet veel later wordt opgepakt in zijn woonplaats Biarritz en als dopingzondaar wordt ontmaskerd.

Dit boek vertelt over zijn leven voor, tijdens en na de dopingcrisis.

Mijn oordeel:
Ik heb het nogal voor (auto-)biografieën van en boeken over wielrenners. Na ondermeer de biografieën van Graeme Obree en VDB las ik een aantal zeer lovende kritieken over "Racing Through The Dark". Hoewel David Millar een renner is van nà de tijd dat ik (half) verslaafd was aan wielrennen kijken en ik er daarom ook niet zoveel mee heb (hij wint wel eens een proloog een keer), heb ik het toch maar gekocht en gelezen.

En het is best vlot geschreven. Alleen is het natuurlijk makkelijk om, na betrapt te zijn, grootmoedig toe te geven dat je een gebruiker bent geweest en nu clean wilt verder fietsen. En vooral te schieten op die renners die al gepakt zijn. Gaumont en Vandenbroucke worden (terecht) door de mangel gehaald, maar andere dopingzondaars die niet gepakt zijn krijgen dan een bijnaam. Tot zover de grote onthullingen, de grove borstel door het systeem etc... Als zij het zijn die hem naar de doping hebben geleid, waarom ze dan nog steeds beschermen?

Op mij kwam Millar over als een beetje een zeur en iemand die, ondanks dat hij nu dan zogenaamd moedig toegeeft dat hij betrapt is, toch vooral de schuld van zich afschuift: "Ja, maar mijn ouders zijn gescheiden", "Ja, maar, het team heeft me niet geholpen ertegenin te gaan"... boehoe, zeg. Hij is ook een beetje een nijdig mannetje dat problemen heeft met iedereen die hem niet meteen geweldig vindt. Ja, hij lijkt eigenlijk een beetje een verwend jongetje...

Eindoordeel:
Half-interessante inkijk in het wielerleven en hoe je naar de doping wordt gedreven, maar het cirkelt eerder rond het rioolputje dan dat het het deksel er vanaf haalt.
***