Hand to Mouth - Paul Auster

In't kort:
Paul Auster vertelt hier over de moeilijke eerste jaren in zijn carrière, waar het water hem meermaals aan de lippen stond omdat hij steeds zijn eigen en eigengereide keuzes wilde blijven maken.

Mijn oordeel:
Heel veel meerwaarde heeft dit boek niet. In se is het een vrij standaard verhaal van iemand die uiteindelijk schrijver wil worden, die wél de durf heeft om zijn eigen weg te kiezen, maar uiteindelijk toch met moeite de eindjes aan elkaar knoopt. Respect voor iemand die de durf heeft dat te doen, maar of het me nou meer inzicht verschaft in het werk van Paul Auster of dat ik er iets uit leer? Nee. Maar hij kan het goed vertellen en het was daarom alleen al boeiend. Nonkel Paul vertelt...

Het tweede deel van het boek vond ik interessanter omdat je daar oud, eerder onuitgebracht werk van Auster ziet. Opvallend is daar dat je al de kiemen ziet van thema's uit zijn latere werk, de wisselwerking tussen realiteit en fictie, bijvoorbeeld, komt daar al naar voren. Het baseball kaartspel is dan weer leuk als anekdote en vooral leuk als je de regels van baseball een beetje kent. Paul Auster zelf is een baseballfreak, zo blijkt.

Het detectiveverhaal was best nog boeiend ook, al merk je aan het einde dat het plots snel afgehandeld wordt. Dat zie je echter wel vaker bij detectives. Ook hier zie je, enigszins, de typische thema's wat rondwaren: niets is wat het lijkt.

Al bij al interessant leesvoer als je, zoals ik toch een beetje, Auster fan bent. Ben je dat niet, dan is er niet zoveel aan. Het was een snel tussendoortje.

Eindoordeel:
***1/2

Mark Rutte is lesbisch - Raoul Heertje

In't kort:
Raoul Heertje ontmaskert het "Circus", dit wil zeggen de realiteit om ons heen waarin we allen acteur zijn in het door onszelf verzonnen verhaal. Wat wij zelf al doen, wordt vele malen uitvergroot in de media en de politiek.

Mijn oordeel:
Zeer vermakelijk en tegelijk ontluisterend boek. Lezen we er nieuwe dingen in? Niet echt, maar het is altijd goed als iemand het nog eens mooi op papier zet. Heertje is als comedian en satiricus (bij mij vooral bekend uit 'Dit was het nieuws') natuurlijk rad van tong en dat voel je ook aan zijn tekst. De vorm is verfrissend, hij gaat een fijne dialoog aan met de lezer en vertelt onderhouden wat hem stoort aan de media, aan de politiek.

Hij vergeet daarbij niet zichzelf ook op de korrel te nemen.

We kunnen er triest van worden dat de 'eigen mening' niet bestaat en dat dé waarheid ook maar een samenraapsel van persoonlijke voorkeuren is, maar zo ver hoeft het niet te gaan. Als we er ons maar voldoende bewust van zijn.

Goed geschreven, net de goede lengte en de nagel op de kop.

Je moet wel een beetje vertrouwd zijn met in Nederland bekende figuren want dat is de wereld waar we met Heertje naar kijken. Als bijvoorbeeld de namen Joost Zwagerman, Johan Derksen, Linda De Mol en  Maurice De Hond je weinig zeggen, dan is de boodschap nog steeds relevant, maar wordt ze minder duidelijk.

Eindoordeel:
****

Foul Lines - McCallum & Wertheim

In't kort:
De Los Angeles Lasers (geen typo !!) zijn een gemiddeld goed basketteam in de National Basketball Federation, de NBF. Lorenzen Meyer is er de sterspeler, Kwaanzii Parker een veelbelovende eerstejaars, en Litanium Johnson een goede maar niet geweldige spelverdeler. Jilly Forrester is journalist bij de LA Times en de gloednieuwe beatwriter voor de Lasers. Jamal Walker wordt als veelbelovende student weggeplukt van de unief en tot PR-man van de ploeg benoemd.
Het seizoen gaat zijn gewone gangetje, tot Kwaanzii, Lorenzen en Litanium betrokken raken bij een dodelijk ongeval. Wat volgt lijkt op een detective-thriller-achtige plot, maar steeds met lict ironische ondertoon.

Mijn oordeel:
McCallum en Wertheim, de auteurs, zijn allebei journalist bij Sports Illustrated en kennen het basketwereldje van binnenuit. Die kennis gebruiken ze om de setting van de professionele basketwereld neer te zetten, met z'n quasi onverzadigbare ego's, zijn ongebreideld sexisme en achterbakse mes-in-de-rug-steken.
Tegen die achtergrond wordt een vrij simpele plot uitgewerkt, maar met voldoende details om de aandacht erbij te houden. Het einde is vrij voorspelbaar, je moet ook geen wereldschokkende inzichten en totaal uitgewerkte personnages verwachten, maar dat doet geen afbreuk aan een fijne levenservaring.

Eindoordeel: ****

Engelen vallen langzaam - Karl Ove Knausgaard

In 't kort: 

1562, Ardo, Zuid-Italië. Antinous Bellori, een 11-jarige jongen, raakt verdwaald in het bos en ziet in de verte twee gloeiende wezens, eentje met een speer, de andere met een fakkel. Het blijken twee engelen te zijn.

Deze ontmoeting is bepalend in zijn verdere levenswandel: hij gaat studeren, en maakt van de zoektocht naar de engelen zijn levenswerk.

Hij schrijft een monumentaal werk over de geschiedenis van de engelen, vanaf de Zondeval in de Paradijstuin van Eden tot en met de 16de eeuw. We kijken mee over de schouder van Adam en Eva, van Kain en Abel en van Noah, die van de engelen opdracht krijgt om de Ark te bouwen. Ook de profeet Ezekiël passeert de revue, net als -uiteraard- Jezus. Waarna een onthutsende conclusie volgt. Ik wil er niet te veel van weggeven, maar je kijkt nooit meer zoals voorheen naar bepaalde vogels...

Mijn oordeel:
Monumentaal boek, in de Engelse versie 499 bladzijden, waarin Knausgaard zijn volledige gamma aan stijlen opentrekt, en zijn fantasie de vrije loop laat. Het verhaal van Noah verplaatst hij naar de fjorden van Noorwegen, waarbij vooral Noah's zus de hoofdrol speelt. We krijgen ook meer inzicht in de psyche van Kain en het waarom van de broedermoord. Of althans, wat het waarom zou kunnen zijn.
Allemaal heel erg knap geschreven, als lezer word je in elk verhaal meegezogen, en het klinkt allemaal zeer aannemelijk.

Soms is het even doorbijten bij de (kortere) theoretische intermezzo's, maar nergens wordt het vervelend, je moet je echt niet naar het einde slepen. En zoals daarnet gezegd, het einde is verrassend, zelfs fascinerend.

Eindoordeel:
Knap, echt een aanrader. ****1/2

Barnsteen - Guido Van Heulendonk

In't kort:
Dorian DeWitt is een depressieve dertiger en zoon van een rechtse Vlaams-Nationalist (type VLD, N-VA) en een socialistische dichteres. Deze laatste berooft zich al tijdens Dorians jeugd van het leven in Frankrijk. In een poging richting aan zijn leven te geven, trekt Dorian naar Riga, Letland om de oorsprong te achterhalen van een opdracht aan zijn moeder in één van haar dichtbundels.

Mijn oordeel:
Het grootste probleem, voor mij, aan dit boek was het hoofdpersonage. Zijn depressiviteit en de nogal knullige verliefdheid op Ineta, zijn Letse gids, irriteren vrij snel. Er zitten interessante stukken over Letland in (al wordt er iets te geforceerd een vergelijking met het uiteenvallende België getrokken (in 2007, het jaar waarin dit boek zich afspeelt, hadden we de eerste van de recente crisissen in de regeringsvorming, remember?) en Heulendonck schrijft stilistisch wel heel mooi, maar Dorian zat een leuke leeservaring in de weg.
En hij moet het boek dragen, want de meeste andere personages zijn maar passanten en soms net iets te vaak bordkartonnen, haast karikaturale personages. Nu, je kan argumenteren dat dit is hoe Dorian ze ziet etc, maar dat helpt mijn leeservaring er niet op vooruit :-)

Ik was dus niet helemaal overtuigd. Het heeft ook lang geduurd om de leeservaring hier neer te pennen (ik als het eind juni al) en merk dat ik het boek al bijna volledig vergeten was.

Eindoordeel:
**1/2

De oorspong van geweld - Fabrice Humbert

In't kort:
Een franse leraar aan een Duits-Franse school gaat met de school op excursie naar kamp Buchenwald. In het museum daar ziet hij tot zijn verbazing op een foto een kampgevangene die als twee druppels water op zijn vader gelijkt.

Dit kan geen toeval zijn. Wanneer hij zijn vader erover vertelt krijgt hij weinig te horen, maar het laat hem niet los en hij gaat op onderzoek uit. Zijn vader blijkt een bastaardzoon te zijn van een affaire van zijn schoonmoeder met die kampgevangene.

Het boek is niet alleen het verhaal van zijn (echte) grootvader, het is er ook eentje over onmogelijke liefdes, schuld en onschuld, over de waanzin van WOII etc.

Mijn oordeel:
De Fransen lijken een patent te hebben op boeken over WO II die geen objectief relaas van die donkere pagina in de geschiedenis te geven maar een bijna gesprek met de schrijver over de ontstaangeschiedenis van zo'n boek. Dat was al zo in HhhH van Laurent Binet waar het boek evenveel gaat over Heydrich als over de worsteling van Binet om het boek geschreven te krijgen. Hier is de leraar, hoewel niet letterlijk Humbert, duidelijk een alter ego van hem. Hij gebruikt hier dit voorval om uit te wijden over de Jodenvervolging en het leven in Frankrijk in die periode.

Dat werkt hier minder dan bij HhhH. Het is te onduidelijk waar hij naartoe wil met zijn verhaal. Op een bepaald moment denk je dat de invloedrijke familie van de leraar misschien een rol heeft gespeeld in het laten opsluiten van zijn Pools Joodse bastaardgrootvader (Pools & Joods was geen al te beste combinatie in die tijd), maar het gaat niet veel verder dan een denkoefening. Het was een boeiend boek, puur op basis van dat de hele tweede wereldoorlog, die absurde tijd van Nazi-Duitsland sowieso boeit (hoe had het ooit kunnen gebeuren) maar de denkoefening van Humbert suddert net iets te veel en levert weinig inzichten op. Ik heb het graag gelezen, maar had er meer van verwacht.

Binnenkort ga ik me daarom eens wagen aan "De welwillenden" van Littell, dat Inez drie jaar geleden las en dieper graaft en harder aankomt.

Eindoordeel:
***1/2

Happy Sally - Sara Stridsberg

In't kort:
Sally Bauer is in 1939 de eerste Scandinavische vrouw die het Kanaal zwemmend oversteekt. Ellen probeert in 1983 hetzelfde te doen.

Mijn oordeel:
"Happy Sally" heeft me niet voldoende weten te boeien, ondanks dat er voldoende elementen zijn die een boeiend verhaal zouden kunnen vertellen. Sally Bauer was een bijzonder figuur die in het omineuze jaar 1939 het kanaal overzwemt. En ook een best boeiend leven heeft. Haar verhaal komen we te weten via dagboekverhalen. Ellen is dan weer een complex figuur die het, zo lijkt, moeilijk heeft met haar verloren vrijheid in haar huwelijk en met de twee kinderen. Haar (mislukte) poging is symptomatisch voor haar onvermogen om nog duidelijke doelen te hebben of ze te bereiken in het leven.

De parallellen tussen levens van verschillende vrouwen in verschillende tijdperken zie je bijvoorbeeld ook in de film "The Hours'" (het boek heb ik (nog) niet gelezen). Daar klopt het helemaal, zie je de parallellen goed en daardoor grijpt het ook aan.

Maar de stijl die Stridberg hanteert was voor mij moeilijk te volgen. Het is moeilijk te achterhalen wie op verschillende momenten de verteller is, het is alsof de vertellers in elkaar overvloeien (is het Ellen zelf? Eén van de kinderen?). Of er moet nog een verteller zijn die wel zeer dicht bij de personages betrokken is maar waar we geen zicht op hebben. Het zorgt er voor dat het in het begin van het boek moeilijk is om je vast te bijten in het boek omdat je je dit afvraagt: wie is hier aan het woord, wat is zijn/haar rol in dit alles? Bij momenten was het boeiend, maar Stridberg slaagde er bij mij niet in om die interesse vast te houden. De 'flow' werd doorbroken.

Het verhaal van Ellen is aangrijpend, maar het grijpt niet aan.

Eindoordeel:
Veelbelovend thema dat onvoldoende uit de verf komt.
***

Benidorm - Jo Van Damme

In't kort:
Franky en Tony, de zonen van Rudy - Drievingers - Vanneste, de beruchte beroepscrimineel uit Ledeberg, wachten op Zaventem op  de Bulgaarse Lyudmila, de blonde vlam die Rudy tegen het lijf liep in Benidorm. Dat Rudy vroeger nooit aan vakantie deed en al zeker geen blonde vlammen opscharrelde, stemt hen tot nadenken. Misschien wordt het wel eens tijd dat zij de boel overnemen en Rudy met pensioen gaat.

Mijn oordeel:
Er valt weinig te zeggen over dit boekje behalve dat het je maar enkele uurtjes vraagt om het uit te lezen. Dat is ook de enige reden waarom ik het uitgelezen heb (het was voorbij voor ik er erg in had).

Van Damme geeft zelf aan in interviews dat hij geen 'literaire' roman wenst te schrijven maar eerder iets dat entertaint. Fair enough. Hij is daarbij duidelijk geïnspireerd door satirische romans zoals de Britse literatuur er vele kent. Alleen is dat een moeilijk genre en wordt satire al snel al te volkse kolder zonder duidelijke lijn en vergezochte humor.

In "Benidorm" werkt het voor mij in ieder geval niet. De interventies van de auteur - brieven aan zijn uitgever over wat die laatste niet goed zou kunnen vinden aan de roman - lijken een wat naar postmodernisme neigende maar verder krampachtige poging om ook de lezer te zeggen dat hij bewust zijn roman zo onnozel heeft gemaakt, dus als je het allemaal wat te flauw en te slap vindt: dat is zo. Is dat niet grappig?

Nee.

Nu, ook uit het Engelse taalgebied is niet elke satire geslaagd te noemen. Ben Elton en David Lodge hebben ook wel eens een stinker geschreven. En laat het duidelijk zijn, ik krijg nog niets op papier dat zelfs maar half de poging is van Benidorm. (ik probeer het ook niet :-))

Ik vind dus dat schrijvers als Jo Van Damme het vooral moeten blijven proberen. Er moeten ook  meer 'satiristen'opstaan in het Nederlandse taalgebied. In een groter aanbod is er gewoon ook meer kans op een paar echt goede satires. Hoewel, met een W.F. Hermans en zeker ook Brusselmans in zijn eerdere werk, hebben we er wel een paar die het genre beheers(t)en.

Eindoordeel:
**

Wij zijn maar wij zijn niet geschift - Tim Krabbé

In't kort:
Tim Krabbé verdiept zich in alle materiaal dat er online te vinden is over de moordpartij op de Columbine High School op 20 april 1999. Hij vormt daarbij de (zijn?) definitieve analyse van het hoe en waarom van deze waanzinnige daad.

Mijn oordeel:
Ik wist voor het lezen niet zo heel veel van de Columbine moorden. Uiteraard had ik het ook op het nieuws gezien, heb ik bijvoorbeeld 'Elephant' van Gus van Sant gezien en wist ik dat Michael Moore er een docu over had gedraaid. Maar over de protagonisten en alles eromheen eigenlijk niet zo veel. Omdat onze USA reis begon in Denver (en de Columbine high school ligt in Littleton, een voorstadje van Denver), was dit het ideale moment.

Dit boek zorgt er sowieso voor dat je helemaal mee bent. Tim Krabbé werkt heel methodisch en deelt al zijn inzichten. Daarbij gaat hij bijna wetenschappelijk te werk: hij begint met een verslag van de feiten zoals ze zich volgens zijn onderzoek hebben afgespeeld. Vervolgens vermeldt hij alle kanten van zijn verhaal waar nog discussie over is / kan zijn. En dan bekijken we de dagboeken en nagelaten video's en ander materiaal van Dylan en Eric, de twee schutters.

Door het zo droog en feitelijk weer te geven, creëert Tim Krabbé een effect waarbij je als lezer zeer dicht op de feiten zit, alsof je het bijna mee beleeft. En het is hallucinant. Je herkent uiteraard puberaal gedrag van beide jongens en gevoelens die je als tiener misschien ook zelf wel hebt gehad. Maar het is onmogelijk te begrijpen hoe zij uiteindelijk to zo'n daad in staat zijn geweest. Je wilt die mannen bijna uit het boek naar je toe sleuren en ze eens goed door elkaar rammelen en ze toeroepen dat ze gvd eens normaal moeten doen, zeg!

Het boek is vrij lang en het droge zorgt er soms ook voor dat je denkt dat er geen einde aan komt. Maar ook de verhalen over de hele nasleep van de moorden, de soms zielige uitbuiting van sommige van de slachtoffers voor religieuze en andere doeleinden is trouwens ook hallucinant. Ook Michael Moore komt er hier slecht uit.

Het wordt echter nooit vervelend. Maar op het einde slaak je bijna een zucht van verlichting dat de gruwel van die daad voorbij is.

Eindoordeel:
Het zal je kind maar wezen...
****

Last Orders - Graham Swift

In't kort:
4 cafévrienden voeren de laatste wens uit van het overleden vijfde lid van hun caféclubje, Jack Dodd: hij wil graag dat zijn as in Margate at Sea uitgestrooid wordt. Het wordt voor allen een terugblik door het verleden.

Mijn oordeel:
Het is al een tijd geleden dat ik het boek las (tijdens de reis in de VS) en zal dus maar een kort oordeel kunnen schrijven. Het boek was grappig, innemend, ontroerend en soms ook verrassend.

Door middel van flashbacks en interne monologen leer je beetje bij beetje de personages kennen en hun vaak moeizame tocht door het Leven. Onuitgesproken frustraties van vele jaren komen tijdens deze 'roadtrip' naar boven en zorgen voor voelbare wrijvingen.

Hoewel de personages karikaturen zouden kunnen worden, houdt Graham Swift het allemaal goed onder controle. De personages zijn herkenbaar en van vlees en bloed. Het is een mooi inzicht in hoe beste vrienden toch jarenlang zaken voor elkaar geheim houden, zonder dat dit betekent dat ze minder vriend zijn. Het maakt in zekere zin deel uit van vriend zijn.

Met plezier gelezen.

Eindoordeel:
****

PS: blijkbaar hangt er nogal wat commotie rond dit boek omdat het nogal uitvoerig leentje-buur heeft gespeeld bij William Faulkner. De hele opbouw van het boek zou overgenomen zijn. Ik zou het niet weten, want Faulkner niet gelezen.

Mieke Maaike's Obscene Jeugd - Louis Paul Boon

In't kort:
Student Stijvekleut maakt een proefschrift over 'het kutodelisch verschijnsel bij aankomende kindwijfjes', waarbij het veldmateriaal (ic een interview met Mieke Maaike) is nagevoegd. Het zwaartepunt ligt uiteraard op het verhaal van Mieke Maaike zelf, waarin ze haar seksuele escapades van haar 9de tot haar 19de uit de doeken doet.

Mijn oordeel:
Dit boekje (112 blz'en) werd in 2003 uitgebracht in de reeks 'Verboden Boeken' van De Morgen. Al snel na het begin (zo'n beetje bij de 6de regel) blijkt waarom dit boek bij het verschijnen op de verboden lijst belandde.

Miekes sexleven begint met de subtiele maar vooral de minder subtiele aanrakingen en manipulaties van dokter Likkekudt, en evolueert verder over avontuurtjes met haar beste vriendin, diens vader, twee homo's, de buurman en een onwetende buspassagier. Eindpunt van het boek is de perversie van Mieke zelf: tijdens de daad ranselt ze graag een toeschouwer (de zoon of de echtgenote van haar minnaar bvb) af.
Onderwijl stelt Mieke de dubbele moraal van de toenmalige burgerij (we spreken over eind 60s - begin 70s) aan de kaak. Alles moet in het geniep gebeuren, in een donker steegje, in een anoniem bos, ver weg van moeder de vrouw, maar soms toch in het openbaar: ze vindt het enorm leuk gevingerd en geneukt te worden terwijl ze door een open raam naar een feestelijke stoet staat te kijken.

Grappig zijn ook nog de synoniemen die Mieke verzint voor de mannelijke en vrouwelijke geslachtsdelen. Mosseltje, oventje, schaapsstalletje, Spelonk der Zesde Heerlijkheid, druipgrotje; deurklopper, zaadworst, degen van d'Artagnan, het monsterkanon van Kutstad, termen die niet zo heel erg veel aan de verbeelding overlaten.

Je moet het een en ander aan vulgariteiten kunnen verdragen als je dit boekje wil uitlezen. Maar ik heb het toch graag gelezen, vooral omwille van de spontaneïteit en het plezier waarmee Mieke haar verhaal vertelt. En het moet toch niet altijd zo serieus zijn, niewaar...

Eindoordeel:
****

Oranje boven - Mart Smeets

In't kort:
Het sportjaar 2000, gezien door de ogen van Nederlands sportjournalist Mart Smeets, in een aantal korte(re) columns.

Mijn oordeel:
Zie vorige recensie voor beweegredenen om dit boek voor de x-de keer te herlezen.
In dit boek focust Smeets iets meer op de Oranje supporters dan gewoonlijk (hun enthousiasme, hun -soms overdreven- geloof in eigen kunnen, de globale Oranje-gekte, maar ook hun gebral en vulgariteiten), terwijl hij de grote sportevenementen van het Heilige Jaar 2000 bekijkt.

Deze keer beginnen we in Hamar, tijdens het EK schaatsen, het eindpunt is andermaal de World Series baseball. De grootste brok omvat het EK Voetbal, dat jaar georganiseerd in Belgiê en Nederland. Onze Duivels werden er al in de eerste ronde uitgekegeld (we herinneren ons vast nog de rode kaart voor Filip De Wilde en de te grote keeperstrui van vervanger Deflandre), maar Oranje moest en zou Europees kampioen worden. Tot strafschoppen in de halve finale er anders over beslisten.

De Tour wordt minder uitvoerig besproken (de Vuelta krijgt zowaar meer pagina's !), al passeert (hoe kan het anders) Armstrong nog even, na zijn raid samen met Pantani op de Mont Ventoux. De Olympische Spelen worden ook zijdelings behandeld, met de focus vooral op de eerste versie van het Holland Heineken House, thé place to be in Sydney.

Eindoordeel:
****

Hoezo bezeten ? - Mart Smeets

In't kort:
Het sportjaaroverzicht 1996 door dhr Smeets in een stuk of wat columns.

Mijn oordeel:
Ik heb de Olympische Spelen 2012 voor het grootste deel op de Nederlandse televisie gevolgd, en daardoor ook wat avonden gesleten in het gezelschap van Mart Smeets en de Nederlandse atleten, tijdens zijn laatavondshow. Om na de slotceremonie niet helemaal cold turkey te moeten gaan, besloot ik nog wat Olympisch werk van Mart te herlezen. En een vakantie is daar de perfecte gelegenheid toe.

'Hoezo bezeten ?' begint tijdens de Australian Open met het dubbelduo Haarhuis-Eltingh en eindigt met de World Series baseball. Daartussenin passeren het EK Voetbal, uiteraard de Tour, Wimbledon, de NBA-competitie, schaatsen en dus ook de Olympische Spelen de revue.

1996 ligt ondertussen al meer dan 15 jaar achter ons, en dit boek is dan ook een beetje een trip down memory lane. Falko Zandstra, Edgar Davids, Brent Barry, Thomas Muster (was helemaal vergeten dat die ooit nog nummer 1 van de tenniswereld was), Donovan Bailey, de gouden Holland Acht, het was een fijn weerzien. En achteraf gezien soms ook wel grappig. In een interviewtje met Tourwinnaar Bjarne Riis oppert Smeets heel voorzichtig enkele doping-items, die de kale Deen onmiddellijk van tafel veegt. We weten ondertussen wel beter.

Fijn boekje, maar (mind you, Figor) alleen voor de fans.

Eindoordeel:
****

City of Promise - Beverly Swerling

In't kort:
De New York-saga en de verhalen rond de families Turner en Devrey krijgt een nieuwe aflevering met deze vertelling, gesitueerd op het eind van de 19de eeuw, in de 1880's. Joshua Turner keert terug van de Civil War met een been minder, maar een droom rijker. Hij zal de eerste appartementsblokken in New York doen oprijzen en een vastgoedmagnaat worden.

Uiteraard loopt dat niet van een een leien dakje. We ontmoeten een bordeelhoudster en diens nichtje, enkele dwergen, één van de eerste New Yorkse mafiabonzen, een verknipte kapitein uit het Zuidelijke leger en nog enkele andere zware jongens.

Het loopt uiteindelijk goed af, dat spreekt vanzelf, maar tot het laatste hoofdstuk weet je niet echt hoe de vork in de steel zit. De uiteindelijke afwikkeling is misschien nog het minste deel van het boek, het lijkt een beetje of de auteur er genoeg van had en er snel een eind aan wou breien.

Desondanks heel fijne lectuur, met goeie karaktertekeningen en genoeg onverwachte (en niet-bij-de-haren-getrokken) wendingen om het spannend en meeslepend te houden.

Mijn oordeel:
Zie al hierboven. Dit was ondertussen nummer 5 van Swerling, en ik heb ze allemaal verslonden en goed bevonden. Deze dus ook. Benieuwd naar wat nog volgt...

Eindoordeel:
****

De onzaligen van Lodz - Steve Sem-Sandberg

In't kort:
Een deels gefictionaliseerd relaas van het joodse getto in de Poolse stad Lotz, van bij de bezetting door de Duitsers in 1939 tot de bevrijding door de Russen in 1945.We volgen, naast enkele andere getto-bewoners, vooral Mordechai Chaim Rumkowski, de Judenälteste of zo'n beetje de burgemeester van het getto, en zijn pogingen om het leven in het getto draaglijk(er) te maken.

Mijn oordeel:
In de Standaard der Letteren werd dit boek gerecenseerd onder de titel 'Welgemikte moker !', en kreeg het ook het maximum van vijf sterren. Daardoor stond het meteen ergens bovenaan mijn wish-list. En terecht.

Naast het schokkende, af en toe zelfs gruwelijke verhaal, daarenboven nog voor het grootste deel op ware feiten gebaseerd (wat het soms niet tot 'fictie' maar tot echte 'faction' maakt), blijft vooral de wrange smaak van de schuldvraag achter.

Immers, verschillende deportaties uit het getto (eerst de kinderen, dan de zieken en ouderen) werden zonder tegenstribbelen van Rumkowski door de Duitsers uitgevoerd. Wist Rumkowski niet dat de gedeporteerden een gewisse dood in de vernietigingskampen tegemoet gingen ? Wilde hij dzoveel mogelijk volwassen joden redden door hen zo hard mogelijk te laten werken, en hen zo onmisbaar te maken in het oorlogsapparaat van de nazi's ? Of was hij echt alleen uit op eigen voordeel en winst ? We zullen het nooit met zekerheid weten, aangezien hij samen met zijn familie op het einde van de oorlog zelf gedeporteerd werd, en vermoord in Auschwitz. De auteur laat de die schuldvraag ook onbeantwoord, wat het boek eigenlijk nog moeilijer verteerbaar maakt.

Wie geïnteresseerd is in de Tweede Wereldoorlog en de Endlösung, en het ervoor over heeft een klepper van zo'n 600 bladzijden te lezen die je met een knoop in de maag achterlaat, moet dit boek lezen.

Eindoordeel:
De lovende recensie in de SdL was terecht. ****1/2

Laatste seizoen - Vonne van der Meer

In het kort: Dit is het derde en laatste deel in een serie verhalen over de gasten die hun vakantie doorbrengen in het zomerhuisje "Duinroos" op Vlieland. Ondanks dat de kaft zegt dat je de boeken los van elkaar kan lezen zijn er een aantal personages die in elk boek of twee boeken terugkeren: een echtpaar dat hun zoon heeft verloren, de schoonmaakster, .... Ze nemen allemaal hun besognes mee naar het huis en schrijven er over in het gastenboek. Dit gastenboek is de rode draad doorheen de verhalen.

Mijn oordeel:  In tegenstelling tot het advies dat ik gaf over het lezen van mijn twee hiervoor gerecenseerde boeken van P. Cornelisse, namelijk om ze niet meteen na elkaar te lezen, zou ik dat bij deze drie boeken juist wél aanraden om te doen. Jaren geleden, voor het bestaan van Boekenwijzen, las ik het eerste deel "Eilandgasten". Een paar jaar later De avondboot. Het nadeel van zo'n grote gaten is dat de terugkerende personages je niets meer zeggen of ergens heel vaag in je achterhoofd een belletje doen rinkelen. Ze zijn weer nieuw, maar ze hebben te weinig tijd (immers korte verhalen) om zich bij je te vormen. Dus: lees de drie boeken meteen na elkaar (ze zijn immers niet dik). Bij voorkeur in een gelijkaardige setting: een huisje aan zee. Je gaat zodoende veel meer op in de verhalen dan dat ik deed. Wie weet: misschien lees ik ze alledrie nog eens na mekaar.

Eindoordeel: ***

En dan nog iets - Paulien Cornelisse

In het kort: Dit boek is het vervolg op Cornelisse's eerste boek (lees recensie) en doet hetzelfde: ons dagelijks taalgebruik beschouwen. Welke rare dingen gebeuren er met onze taal, welke inconsequenties zijn er? Cornelisse legt er opnieuw de vinger op.

Mijn oordeel: Ik heb dit tweede boek meteen na het eerste gelezen. Dat had ik misschien beter niet kunnen doen. Het is denk ik leuker om een tijdje te wachten voordat je een nieuwe portie neemt. De verrassing was voor mij wat weg. Dat kon ik merken doordat ik bijna niet heb zitten te gniffelen of zelfs hardop lachen in de trein. Bij het eerste boek had ik dat wel. Maar misschien is het tweede boek ook gewoon net iets minder hilarisch? Maar wel nog erg smakelijk hoor.Dus ook dit wil ik nog steeds warm aanbevelen.

Eindoordeel: ***

Taal is zeg maar echt mijn ding - Paulien Cornelisse

In het kort: Paulien Cornelisse is een Nederlandse cabaretière en columniste. Dit boek is een samenstelling van o.a. haar columns uit tijdschriften en kranten. Taal is echt Pauliens ding, want ze analyseert ons dagelijks taalgebruik en de evolutie daarvan. Dingen die wij doorheen de dag tegen elkaar zeggen zijn soms heel vreemd en veranderen met de tijd, zonder dat we het in de gaten hebben. Behalve Paulien, die pikt dat op en schrijft er anekdotes en verklaringen over op en deelt die met ons: de mensen die ze de hele dag stiekem afluistert.

Mijn oordeel: Dit boek is errug leuk geschreven en behandelt veel herkenbaar taalgebruik. De manier waarop dit wordt behandeld is zeer goed verteerbaar. Het is alsof Paulien Cornelisse naast je zit en tegen je praat. Af en toe moet je dan heel hard lachen om haar. Vooral omdat alles zo herkenbaar is: veel taalgebruik pas je zelf toe of heb je toegepast (want taalgebruik verandert en is onderhevig aan trends zoals men nu vaker ciao zegt ipv doei en iedereen elkaar hierin na-aapt). Je wordt je door het lezen van haar boek bewust van je eigen taal-gedrag en dat van anderen. De bijhorende tekeningen, die ze overigens zelf heeft gemaakt, zijn ook erg geestig.

Eindoordeel: ****

De Begraafplaats van Praag - Umberto Eco

In't kort: Tweede helft 19de eeuw. Simone Simonini is een meestervervalser, die zich in eerste instantie beperkt tot testamenten en andere officiële documenten. Zijn meesterschap wekt de aandacht van lieden van diverse pluimage, die zijn kunsten willen aanwenden om hun politieke strategieën en doelen te realiseren. Zo verzeilt hij in de Italiaanse onafhankelijkheidsoorlog, waar hij verzetsheld Garibaldi van nabij moet volgen. Hij wordt verbannen naar Frankrijk, vestigt zich in Parijs, en wordt al snel door én de jezuïeten én de Franse Geheime Dienst ingespannen in de strijd tegen de vrijmetselaars.

Ondertussen steekt zijn Jodenhaat, ingepeperd door zijn grootvader, opnieuw de kop op, en via diverse omwegen raakt zijn verzonnen verhaaltje rond een bijeenkomst van Joodse rabbijnen in Praag tot in Rusland, waar het al snel faam maakt als de beruchte 'Protocollen van de Wijzen van Zion', waar ook Hitler zich later op beriep om de Holocaust te verantwoorden.

Mijn oordeel: Eco, uiteraard wereldberoemd sinds 'De Naam van de Roos', heeft alweer een grootse roman uit zijn hoed getoverd. Via een detectiveverhaaltje in dagboekvorm (geschreven door Simonini zelf en zijn alter ego, abt Dalla Piccola) krijgen we het levensverhaal van onze kapitein, en door zijn ogen ook een gedetailleerd beeld van de politieke intriges en machinaties in West-Europa in de tweede helft van de 19de eeuw.

Het detectiveverhaaltje is af en toe wat gekunsteld, en in een roman over spionagen en kuiperijen had Eco misschien iets gepaster kunnen bedenken. Maar the core van de roman is wel knap bij elkaar gebracht. Af en toe is het misschien wat moeilijker om de draad bij te kunnen houden, vooral omdat heel wat (historisch verantwoorde) namen de revue passeren, toch behoudt de roman zijn samenhang en coherentie.

Eco heeft hier een roman over complottheorieën geschreven, maar geeft ook inzicht in de anti-modernistische Kerk van die tijd. Vandaar ook dat het Vaticaan dit boek aanstootgevend vond.

Tenslotte nog dit: behalve Simonini zijn alle personages historisch verantwoord. En dat is verduiveld knap, als je bedenkt welk een opzoekingswerk daaraan vooraf moet zijn gegaan.

Eindoordeel: ****

Gelukkig zijn we machteloos - Ivo Victoria

In’t kort: we zitten op een zomers familiefeest, met alle stereotypen van dien: de Militair probeert krampachtig de touwtjes in handen te houden, de Weduwe (eigenlijk aangetrouwde familie, maar sinds het overlijden/de zelfmoord van haar echtgenoot mag ze toch naar de feestjes blijven komen) denkt er het hare van, de Broers kunnen het niet echt met elkaar vinden en proberen elkaar steeds de loef af te steken, de Gastheer is heel erg trots op zijn mooie tuin mét alarmsysteem (je weet immers nooit in deze tijd, met al die verdwijningen en zo), de Gastvrouw probeert wanhopig haar moeder naar de mond te  praten, de pater familias dementeert, en uiteraard ontbreekt de Zatte Nonkel niet (hij heeft zelfs zijn Thaise Bruid meegebracht). Ook Ome Lex (niet echt een nonkel, maar het wordt niet duidelijk wat hij dan wel precies is) mag langskomen. ’s Avonds breekt er een onweer los. En dan verdwijnt Billie, de geadopteerde tienerdochter des huizes. En opeens is ook Ome Lex weg…
 

Mijn oordeel: de setting deed me heel erg denken aan ‘Festen’, maar de verhaallijn heeft daar verder eigenlijk weinig mee gemeen. Het verhaal wordt erg goed opgebouwd, met steeds wisselende vertelperspectieven, waarin door ironie, omkering en sarcasme de kleingeestige Vlaming met de grond gelijk wordt gemaakt.

Er waait ook nog een golf van mysterieuze verdwijningen van jonge meisjes doorheen het platteland, en volgens enkele vrouwen heeft dat te maken met een Geruis dat ze opeens horen, iets 'bovennatuurlijks'. De Gastheer is maar wát blij met zijn alarmsysteem, maar desondanks verdwijnt zijn ‘kleine meid’. Die verdwijning, eigenlijk pas na driekwart van het boek, wordt hoofdzakelijk door de ogen van Ome Lex bekeken, al rijst daarbij de vraag of we hem wel mogen geloven.

De laatste scenes van het boek zijn zo ongeveer de mooiste. De verklaring van het Geruis is echt betoverend, samen met het verhaal van de Valk en de Walvis.

Dit boek moet het niet hebben van zijn verrassende plotwendingen (al zijn die er wel, in beperkte mate) of van zijn sneltreinvaart. Wel is de gebruikte taal echt mooi, de beschrijvingen knap opgebouwd, met mooie symboliek, de sfeerschepping treffend, en de ironie weergaloos.

Een aanrader, zoals Standaard der Letteren vertelde.

Eindoordeel: ****1/2

Het dwaallicht - Dick Matena (naar Willem Elsschot)

In't kort:
Drie Indische zeevaarders vragen aan Laarmans de weg naar een zekere Maria Van Dam die, volgens een gekrabbeld adres op een sigarettenpakje, in de Kloosterstraat. Terwijl Laarmans eerst net zinnens is hen meer te helpen dan met hen de weg uit te leggen, krijgt zijn goedheid toch de bovenhand en besluit hij om met hen mee te lopen.

Het is de start van een zoektocht die langer duurt dan voorzien.

Mijn oordeel:
Laarmans, anthi-held in wel meer werken van Elsschot, is, ondanks een sterk aanwezige cynische kant, nog steeds een beetje de naïeve goeierd. Het enige dat de wijsheid hem leert is dat hij, zo lijkt het, steeds de onzin van hun expeditie inziet. Op het einde moet hij dan ook inzien dat, wel, onze wereld een miserabele plak is, eigenlijk.

Niet echt een vrolijkmakend boek dus. De tekenstijl van Matena zet de sfeer perfect. Al herken ik er niet meteen Antwerpen in. Tuurlijk, het is een Antwerpen van vervlogen tijden, toen het meer dan nu een grauwe havenstad was. Het wereldbeeld en het cynisme dat eruit spreekt is echter van alle tijden.

Een mooie versie van de laatste roman van Elsschot. En ik ontdekte dat ik bijzonder weinig van dit werk had onthouden (ik las het pakweg 16 jaar geleden).

Eindoordeel:
****

Boy Racer - Mark Cavendish

In't kort:
Mark Cavendish beschrijft zijn eerste triomfjaar 2008 in de Tour waar hij 4 overwinningen meepikt. Tussendoor leren we hoe hij profrenner is geworden.

Mijn oordeel:
De opzet van het boek, de etappes van zijn eerste succesvolle tour met uitweidingen naar zijn biografie en een inzicht in zijn persoonlijkheid en groei als renner, is al eerder toegepast, maar werkt wel. Het geeft het boek een structuur die je verder doet lezen.

Verder wil Cavendish met dit boek de mensen de echte mens achter de renner laten zien. In tegenstelling tot het beeld van de soms onhebbelijke, betweterige, kinderachtige en arrogante jongen dat hij in de pers krijgt toebedeeld. En ik moet zeggen, na het lezen van dit boek ervaar ik Cavendish als een soms onhebbelijke, betweterige, kinderachtige en arrogante jongen. Met dat verschil dat hij hier soms laat zien dat hij dat zelf ook beseft. Het is vast het egocentrische trekje dat de toppers moeten hebben om zichzelf boven de rest te voelen en zo onverwijld successen na te jagen.

Tegen de laatste hoofdstukken was ik het echter wel beu. Als er iets fout loopt, dan is het de fout van een mecanicien, van een mederenner (hoe hij bijvoorbeeld een André Greipel afschildert getuigt van weinig empathie) van stomme trainers, soit, van allemaal mensen die niet begrijpen dat het licht uit zijn gat schijnt en dat van hem alleen :-)

Ach, hij wint inderdaad de meeste sprinten en vaak met de vingers in de neus en de winnaar heeft altijd gelijk. Eddy Merckx was vast ook niet te harden in zijn topjaren. En Roger De Vlaeminck is nog steeds zo!

Het boek is interessant in zijn inzicht in de ritten van dat jaar, maar het hangt een beetje vast in steeds hetzelfde verhaaltje van 'kijk eens hoe ik altijd gelijk had' en tegen het einde van het boek begin je diagonaal te lezen.

Eindoordeel:
Aardig. ***
Maar nu heb ik het wel even gehad met wielrenboeken ;-)

Waarom we allemaal van Mars komen? - Cordelia Fine

In 't kort: Aangezien mensen van nature houden van zwart-wit denken en zaken in hokjes steken (want het maakt toch al complexe leven eenvoudiger) worden boeken als "Mannen komen van Mars, Vrouwen van Venus" gretig verkocht. Beweringen daaruit worden gemakkelijk door de lezer geprojecteerd op zijn omgeving: "Zie je wel, mannen kunnen niet twee dingen tegelijk doen, ...Vrouwen kunnen niet kaart lezen, dus..." (mijn moeder doet dat overigens regelmatig)
Fine ziet hoe dergelijke beweringen rond genderverschillen in de hersenen en het gedrag zelfs geponeerd worden door erkende en bekende (neuro-)wetenschappers en grote invloed hebben op de samenleving.

In dit boek haalt Fine dergelijke neuroseksistische beweringen stevig onderuit.Ze stelt pertinente vragen, zoals: hoe kan men allerlei gedragsverschillen tussen m/v verklaren d.m.v. aanwijsbare verschillen in de hersenen/hersenactiviteit, hormonen (prenataal testosteron)? Is de vertaling van neurologische/endocrinologische verschillen naar gedragsverschillen wel zomaar te maken (nature)? (Nee, zeggen vooraanstaande hersenonderzoekers). De conclusie is veelal dat deze verschillen cultureel bepaald zijn, dwz: we gedragen ons zoals we denken dat we ons moeten gedragen en zoals ons dat is aangeleerd. (nurture)

Mijn oordeel: Dit boek leest eigenlijk het best als direct vervolg op "Het idee M/V" van Asha ten Broeke. Ten Broeke's boek is iets lichter van opzet, Fine gaat wat dieper in op een aantal hardnekkige wetenschappelijke beweringen. Ondanks dat het vlot en met de nodige humor is geschreven, moest ik mijn aandacht er goed bijhouden wanneer Fine de hersenen induikt & de statistiek en onderzoeksmethodologie opzoekt. Maar juist daar zit de kracht van haar boek: haar bevlogenheid/vastberadenheid om het seksistisch geleuter de kop in te kunnen drukken doet haar goed diep graven naar oa de totstandkoming van gender-onderzoek. Wat haar betoog tevens kracht bijzet zijn de herhaalde (vaak hilarische!) verwijzingen naar citaten van decennia geleden, toen o.a. nog werd beweerd dat de kleinere schedelomvang van vrouwen reden was voor hun intellectuele ondergeschiktheid aan mannen.

Eindoordeel: ****

Waar de tijgers thuis zijn - Jean-Marie Blas de Roblès

In 't kort: 
Eléazard von Wogau woont in Alcàntara, Brazilië, en is er correspondent voor een Franse krant. Ondertussen werkt hij aan een biografie van Athanasius Kircher, een erudiet jezuïet uit de 17de eeuw, waarbij hij diens leven beschrijft door de ogen van zijn leerling Caspar Schott. Elaine, Eléazards ex-vrouw, is paleontologe, en vertrekt op expeditie met enkele vakgenoten naar de Amazone-jungle. Moéma, hun dochter, studeert in Fortaleza, maar slaat liever aan het feesten dan in haar studieboeken te duiken. Nelson is een gehandicapte bedelaar in de sloppenwijken van Fortaleza. En dan is er ook nog de corrupte gouverneur, die overal kansen ziet om zich te verrijken. Via lange omzwervingen komen de wegen van al deze protagonisten samen.

Mijn oordeel: 
Deze lijvige roman (662 blz) zweeft constant tussen verschillende genres. Enerzijds is er de biografie van die Kircher (meer info over hem vind je hier (http://nl.wikipedia.org/wiki/Athanasius_Kircher)), een man die vanalles uitvond, maar meer dan eens de bal missloeg, en zo een beetje de tegenpool is geworden van Leonardo da Vinci, al is zijn levensverhaal best aardig om volgen. Daarnaast krijg je de avonturenroman over de expeditie van Elaine in de jungle, met een wel heel onverwacht (en zowaar zelfs open) einde. De verhaallijn over Moéma en haar vriendjes, en die van Nelson en zijn companen, komen al sneller samen, en kunnen gezien worden als schelmenroman, maar ook als iets in de trant van 'coming to age'-werkstuk. En al die vormen samen maken dat het een heel aangenaam boek is geworden.

Deze roman won enkele grote Franse literaire prijzen, en dat lijkt me wel terecht. De auteur werkte naar eigen zeggen zo'n tien jaar aan het boek, en dat merk je vooral in de scherpe, gedetailleerde uitwerking en de knappe karaktertekening.

Eindoordeel: 
Een aanrader. ****1/2

Dorsvloer vol confetti - Franca Treur

In 't kort: In deze semi-autobiografische roman volgen we het leven op een Zeeuwse boerderij door de ogen van de jonge Katelijne. Als enige dochter tussen allemaal zonen groeit ze op in een streng gelovig gezin. We maken kennis met de do's en dont's die dit Zeeuws meisje er in haar opvoeding ingelepeld krijgt.

Mijn oordeel: De eerste helft van dit boek vond ik erg onaangenaam en deprimerend. Er gebeurde weinig "spannends". Totdat ik me ineens realiseerde dat dat waarschijnlijk juist de bedoeling is en het verhaal de realiteit weergeeft. Het leven van het 12-jarige hoofdpersonage is gewoon oersaai en ongelofelijk degelijk! Vanaf het moment dat ik me daarop instelde kwam ik dichter bij Katelijne en zat ik mee op de boerderij (me te vervelen ;-)).
Ondanks dat ik er toch net iets meer van had verwacht, vond ik het uiteindelijk best een bijzonder boek.

Eindoordeel: ***1/2

Snakes in suits: When Psychopaths Go to Work - Paul Babiak & Robert D. Hare

In 't kort: Dit boek geeft antwoord op de vraag: Wat zijn psychopaten, welke persoonlijkheidskenmerken hebben ze, hoe gaan ze te werk in een bedrijf en welke schade kunnen ze daar aanrichten? De feitelijke verhandelingen worden geïllustreerd door krantenartikels en afgewisseld/voorafgegaan door een verhaal dat zich doorheen het boek opbouwt: dat van een psychopaat die in een bedrijf aan de slag raakt en zijn weg omhoog vindt...

Mijn oordeel: Ik leende dit boek van een vriendin die psychologe is.Net als haar ben ik geïnteresseerd in deze "uitzonderlijke" types die het behoorlijk kunnen vergallen voor anderen. Wat mij vooral interesseert is: hoe herken ik ze, aan welke kenmerken voldoen ze? En...lopen er op mijn werk rond (*)?

Ondanks dat het boek interessante inzichten geeft, voorbeelden uit de realiteit toont en analyseert vond ik het toch te weinig nieuwe kennis opbrengen. Het blijft redelijk oppervlakkig. Misschien dat ik er al net wat teveel over wist via die vriendin, documentaires...?
Zeer praktisch toepasbaar vond ik echter de uitgebreide uitleg met betrekking tot het detecteren van een psychopaat tijdens een sollicitatieprocedure. Ze weten immers zo goed te liegen en manipuleren dat ze er in de meeste screenings makkelijk door raken. Met alle gevolgen van dien.

(*) Conclusie: Echte klassieke psychopaten denk ik niet, wel met psychopathische trekjes ;-)

Eindoordeel: ***

The Marriage Plot - Jeffrey Eugenides

Ik heb dit boek niet uitgelezen en na een honderdtal pagina's weggelegd. Van Eugenides had ik ook Middlesex gelezen, een zeer sterke roman over 3 generaties Grieken en een van mijn favoriete boeken, toch.

Ik had jammer genoeg de kritieken niet gelezen voor ik dit boek kocht, want die waren vrij unaniem negatief.

Nu, de gustibus et coloribus, nietwaar, dus we zouden het wel zien.

Jammer genoeg hebben de kritieken gelijk: het boek gaat nergens heen. Na Tom Wolfe in "I Am Charlotte Simmons" is dit een tweede schrijver die zich mispakt aan het proberen boeiend te portretteren van een vrouwelijke studente aan  een Amerikaanse topuniversiteit. Begrijp me niet verkeerd: die kunnen wél boeiend geportretteerd worden, het ligt dus niet aan het onderwerp. Zowel Wolfe als Eugenides slagen er niet in een sterke vrouw te portretteren.

Ik vermoed dat Eugenides zijn hoofdpersonage wilde vergelijken met de heldinnen uit de Austen en Brönte tijd maar dat dan afgezet tegen het deconstructivisme van Derrida en zo (want ons hoofdpersonage volgt die cursus) maar het werkt niet.

Jammer.

Geen sterren omdat ik het niet uitgelezen heb. Wie weet werd het wel goed nà de eerste 100 pagina's...

Ik, Hollywood - Jan Van Loy

In't kort:
Louie Peters, een wees uit New York, strijkt samen met zijn charismatische broer Charlie neer in Culver City, een godvergeten gat bij Los Angeles. Ze betrekken er een veredeld hok bij een citroenplantage.

Louie is klein van gestalte en lijkt in alle opzichten in de schaduw te staan van Charlie. Louie heeft echter grootse ideeën. In het begin nog met de hulp van Charlie (die het geld bij elkaar weet te charmeren) start hij een 'filmpjesfabriek'. Door geluk maar ook door een neus voor wat het publiek wil, groeit zijn fabriek uit tot een van de grootste filmhuizen in de eerste helft van de 20e eeuw.

Nadien komt het (onvermijdelijke) verval. Na door de beurscrach in de jaren '30 al zijn aandelen in zijn eigen bedrijf kwijt te spelen, wordt Louie in de jaren '50 zelfs ontslagen als directeur en gaat hij verder als onafhankelijk producer. Een aantal onverwachte (schandaal-)successen terzijde gelaten, is de neergang ingezet.

Mijn oordeel:
Het overgrote deel van dit boek is aangenaam leesvoer. Het is een boeiend geschreven historische roman over de start en de groei van de filmindustrie in Hollywood, door de ogen van een hoofdrolspeler in dat verhaal. Het past wat dat betreft perfect in de revival van de oude films ("The Artist"). Er komt geleidelijk aan wel wat klad in het verhaal, maar zonder dat het de vaart van het boek vermindert. Het is, bij vlagen, vergelijkbaar met elders hier gerecenseerde romans als Middlesex en Homer & Langley in de boeiende vertelstijl. Het is, toepasselijk, best verfilmbaar.

Allen het laatste hoofdstuk van het boek, waar we plots in Brussel terechtkomen in het jaar 2000, loopt volledig verloren. Het ware mijns inziens beter geweest het boek te laten eindigen met het open einde van het vorige hoofdstuk om zo Louie achter te laten in zijn steeds kleiner wordende wereld. Nu lijkt het alsof er een hoofdstuk aan vastgekleefd is dat een of ander inzicht moet genereren. Is het een epiloog die eigenlijk vertellt hoe het verhaal dat we net gelezen hebben tot stand is gekomen? Is het een postmoderne denkoefening over fictie versus realiteit? Vreemd. En jammer, want de rest van het boek is een zeer goed en boeiend verteld verhaal. En je hebt niet zoveel schrijvers in Vlaanderen die die stijl beheersen, vind ik.

Eindoordeel:
Jammer van het laatste hoofdstuk, maar toch ****

Racing through the Dark - David Millar

In't kort:
Autobiografie van David Millar, groot Brits wielertalent maar ook dopingzondaar. Na een schijnbaar zorgeloze jeugd in Hong Kong (vader was een lijnpiloot) en het ontdekken van zijn talent als wielrenner, wordt hij op zijn 20e wielerprof in 1997, op het moment dat het dopinggebruik - en dan vooral EPO - gezien werd als een noodzakelijk kwaad. Hoewel hij de eerste jaren halsstarrig zich tegen doping verzet, bezwijkt Millar uiteindelijk toch en behaalt zo een aantal grote successen, zoals het wereldkampioenschap tijdrijden in 2003.

Tot hij niet veel later wordt opgepakt in zijn woonplaats Biarritz en als dopingzondaar wordt ontmaskerd.

Dit boek vertelt over zijn leven voor, tijdens en na de dopingcrisis.

Mijn oordeel:
Ik heb het nogal voor (auto-)biografieën van en boeken over wielrenners. Na ondermeer de biografieën van Graeme Obree en VDB las ik een aantal zeer lovende kritieken over "Racing Through The Dark". Hoewel David Millar een renner is van nà de tijd dat ik (half) verslaafd was aan wielrennen kijken en ik er daarom ook niet zoveel mee heb (hij wint wel eens een proloog een keer), heb ik het toch maar gekocht en gelezen.

En het is best vlot geschreven. Alleen is het natuurlijk makkelijk om, na betrapt te zijn, grootmoedig toe te geven dat je een gebruiker bent geweest en nu clean wilt verder fietsen. En vooral te schieten op die renners die al gepakt zijn. Gaumont en Vandenbroucke worden (terecht) door de mangel gehaald, maar andere dopingzondaars die niet gepakt zijn krijgen dan een bijnaam. Tot zover de grote onthullingen, de grove borstel door het systeem etc... Als zij het zijn die hem naar de doping hebben geleid, waarom ze dan nog steeds beschermen?

Op mij kwam Millar over als een beetje een zeur en iemand die, ondanks dat hij nu dan zogenaamd moedig toegeeft dat hij betrapt is, toch vooral de schuld van zich afschuift: "Ja, maar mijn ouders zijn gescheiden", "Ja, maar, het team heeft me niet geholpen ertegenin te gaan"... boehoe, zeg. Hij is ook een beetje een nijdig mannetje dat problemen heeft met iedereen die hem niet meteen geweldig vindt. Ja, hij lijkt eigenlijk een beetje een verwend jongetje...

Eindoordeel:
Half-interessante inkijk in het wielerleven en hoe je naar de doping wordt gedreven, maar het cirkelt eerder rond het rioolputje dan dat het het deksel er vanaf haalt.
***

Verboden Gebied - Mary Borden

In't kort: Mary Borden kwam als Amerikaanse miljonairsdochter naar Europa om tijdens de Eerste Wereldoorlog als verpleegster aan het Belgische en Franse front te werken. In korte verhalen vertelt ze onverbloemd over de verschrikkingen, verminkingen, slapeloze nachten en hulpeloze soldaten.

Mijn oordeel: Borden ondervond de grootste moeilijkheden om haar boek gepubliceerd te krijgen, en als je het gelezen hebt, kan je inschatten waarom. Haar verhaal staat diametraal tegenover wat de media en de overheden de goegemeente wilden laten geloven in hun opgesmukte en heroische versies. Zonder poespas, maar wel met veel empathie en medelijden en in een prachtige taal verhaalt Borden over een soldaat die enkel nog 'Rosa' (zijn moeder, zijn zus, zijn lief?) over zijn lippen krijgt. Of over l'Enfant de Malheur, een vagebond die onder de wapens is geroepen, zijn einde voelt naderen en zich verzoent met Onze Lieve Heer. Of over de helse nachten in het operatiekwartier na alweer enkele dagen onafgebroken Duitse bombardementen.

Het boek werd onlangs vertaald naar het Nederlands door auteur Erwin Mortier, en die heeft zich uitstekend gekweten van zijn taak. De taal zorgt er mee voor dat je meegezogen wordt naar het kleine veldhospitaal, en de hel daar laat je echt niet los.

Het boek is vergelijkbaar met 'Heldenangst' (cfr hier voor mijn bespreking), maar voor mij net niet van hetzelfde kaliber, een net ietsje minder straffe stomp in mijn maag. Daarom...

Eindoordeel: ****1/2. Maar voor mij, net als 'Heldenangst', verplichte kost voor jan en alleman.

Superhelden op perkament - Janssens & Uyttersprot

In't kort: De ondertitel geeft waarschijnlijk al heel wat meer prijs: 'Middeleeuwse ridderromans in Europa. Na een korte inleiding maken we kennis met 7 middeleeuwse heldenverhalen: Roland, koning Arthur, Eneas, Tristan en zijn Isolde, Parcifal, Walewein en het Nibelungenverhaal.

Elk deel is op dezelfde manier opgevat: een korte schets van het thema vanuit een moderne invalshoek wordt gevolgd door een samenvatting van het verhaal. Daarna volgt een literatuur-kritische uiteenzetting, waarna de reacties en opvolgingen op het werk onder de loep worden genomen. Tenslotte bekijken de auteurs samen met ons de bezienswaardigheden rond de held van dienst.

Mijn oordeel: 
Over Jozef Janssens had ik het al in de blogpost over 'Handgeschreven Wereld'. Veerle Uyttersprot is zijn assistente. Ik pikte dit boek, in vlaag van nostalgie, trouwens op tijdens een KUB-alumnidag in 2005 of 2006. Tot nu heeft het onaangeroerd in mijn boekenkast gestaan, maar dat blijkt absoluut niet terecht.

Het thema interesseert me erg, en de uitwerking is knap gedaan. De inleiding op het verhaal is vaak verrassend, en de samenvatting nooit te uitvoerig of te bondig, en steeds gepaard met originele tekstfragmenten. De literatuur-kritiek en het stukje over de navolgers zouden een stuk theoretischer kunnen zijn, maar gelukkig houden de auteurs dat binnen de perken, zodat ook leken alles vlot kunnen volgen. Wie toch dieper wil graven in een bepaald thema, krijgt via de voetnoten en de literatuurlijst voldoende referenties om zijn lusten bot te vieren. Het slothoofdstukje is een leuke uitsmijter.

Daarnaast is het boek rijk geïllustreerd met foto's en fragmenten, wat het geheel tot een heel plezante leeservaring maakt.

Eindoordeel:
Topper !! ****1/2

Bezoek van de knokploeg - Jennifer Egan

In't kort: We ontmoeten Sasha bij de psycholoog, waar ze van haar kleptomane neigingen af probeert te raken. Sasha is een dertiger die in New York woont, en werkt bij platenbaas Bennie Salazar. In het volgende hoofstuk maken we dan al meteen nader kennis met Bennie, die stilaan met zijn muziek wat op de dool is geraakt en de tijdsgeest niet meer kan 'pakken'. Stuk voor stuk krijgen we meer zicht op het verleden van Sasha en Bennie, waarbij we terechtkomen in de achterbuurten van Napels, het San Francisco van de hippies en op safari in Afrika.

Mijn oordeel: 
Egan laat elk hoofdstuk vertellen vanuit een ander personage, wat zorgt voor verrassende verhalen. We zien Sasha als kind in een gewelddadig huwelijk, waar de wortels van haar kleptomanie gezocht kunnen worden. Na een reis naar het Verre Oosten raakt ze verstrikt in de onderwereld van Napels, waar haar getroebleerde nonkel haar komt zoeken en redden.

Bennie wordt achtereenvolgens geportretteerd als volwassene die het moeilijk heeft om de band met zijn 9-jarige zoon uit te bouwen, en bij de begindagen van zijn carrière in de muziekwereld, toen the sky the limit was.

De hoofdpersonages in dit boek zijn -dat moge duidelijk zijn- heel erg goed uitgewerkt. Zowel de grote trekken als hun kleine kantjes worden uit de doeken gedaan aan de hand van leuke verhalen. Een grote verhaallijn zal je in dit boek niet vinden, eerder heel wat kleine verhaaltjes die van ver of van dichtbij met elkaar zijn verbonden. Maar ze staan allemaal in het teken van de ingrijpende veranderingen die de tijd in een mensenleven aanricht: verwoeste vriendschappen, problemen met de gezondheid, succes dat verwordt tot mislukking, ... Ondanks het wat tragische thema, slaagt Egan er toch in om de leeservaring opgewekt en blij te houden, voorwaar een kunst.

En het hoofdstuk in PowerPoint is origineel, leuk, zelfs hartverwarmend.

Eindoordeel:
Een aanrader. ****

Snel Geld - Jens Lapidus

In't kort:
We volgen een aantal mensen die alle verbonden zijn met de onderwereld en drugshandel in Stockholm.

Mrado is een Joegoslavische brutekracht die geld int, Jorge een Chileense drugsdealer die weet te ontsnappen uit de gevangenis en JW is een Zweedse student die aan het dealen slaat om zich krampachtig in een fake yuppenwereld te kunnen handhaven.

Mijn oordeel:
Ik heb het boek niet uitgelezen. Het wordt gemarketet als een nieuwe Stieg Larsson, maar ik werd er toch niet zo door geboeid als in dat boek.

Het wil volgens mij te 'cool' zijn, te veel 'street credibility' uitstralen. En bij mij werkte dat een beetje op de zenuwen. Bij schrijvers als Pelecanos werkt dat wel en komt het waarheidsgetrouw over. Hier komt het geforceerd over. Na meer dan 100 pagina's waren we nog steeds aan de karakteropbouw bezig. Op zich is er uiteraard niets mis met goed uitgewerkte karakters, alleen was er na 100 pagina's weinig meer dan een paar platen bordkarton. Wanneer dat de bedoeling is en zo een satire moet zijn op een bepaalde werels, zoals in American Psycho (een van mijn favoriete boeken), dan werkt dat fantastisch. Maar hier is het geen satire en irriteert het me.

En ja, dit is deel 1 en misschien moest ik geduld hebben, maar dan had het me meer moeten bieden dan een vermoeden dat de hoofdpersonages door hun drugsactiviteiten in elkaars vaarwater zouden terechtkomen. Na 100 pagina's was er nog geen spoor van een plot. En ik héb geen geduld :-)

Het zal ook wel voor een deel aan de vertaling gelegen hebben. Die was niet slecht, maar te weinig creatief. Daardoor komt een vast onderzocht typisch taalgebruik van de protagonisten over als gekunsteld. Het boek is zo ook slachtoffer van drang naar snel geld nu de scandinavische thrillers nog steeds hot property zijn. De titel is wat dat betreft goed gekozen.

Eindoordeel:
Geen oordeel, want niet uitgelezen.

Avontuur Amerika - Cees Nooteboom

In't kort:
De verzamelde reiscolumns en andere - stukjes van Nooteboom over zijn reizen naar de Verenigde Staten.

Mijn oordeel:
Nooteboom is iets dat je traag moet lezen om het te appreciëren, met momenten van reflectie. Net zoals hij reist, vermoedelijk.

Ik ben meestal van het stug en snel doorlezen. Op die manier lees ik vrij veel maar vergeet ik ook snel heel veel. Je zal mij zelden of nooit betrappen op citaten. Namen van hoofdpersonages zijn even vluchtig als wijsheden en kennis die ik in de boeken opgedaan zou kunnen hebben.

Gelukkig heb ik Boekenwijzen om tenminste te zien wat ik dan eigenlijk allemaal gelezen heb...

Bij Nooteboom kan ik die leesaanpak niet toepassen, omdat het dus traag genuttigd moet worden. En dan merk ik dat dit niet mijn leesstijl is en ik er dus toch minder van geniet. De reisverhalen van Nooteboom zijn ook meer een 'sensorisch en cultureel relaas' eerder dan een feitelijk vertellen en weergeven. En ik merk dat ik meer van die tweede aanpak houd. Een beetje meer in de stijl van Bill Bryson dus. Je leert wat bij, ook, dan.

Nu, de vergelijking loopt mank: dit is niet één verhaal maar een verzameling van kortere stukjes, en als je ze apart leest in een krant of tijdschrift, dan is zo'n moment van rust net even welkom. Bij een opeenstapeling ervan dreigt een narcose :-) En dat associeer je dan niet met het "Avontuur" uit de titel.

Het is een beetje zoals bij een bundeling kortverhalen: van zodra het een beetje begint, is het plots gedaan. Je hebt het gevoel dat er wat mist. En ja, dan ware het verstandiger om veel langer over dit boek te doen, af en toe een stukje te lezen als tussendoortje tussen andere boeken in.

Eindoordeel:
Een neutrale ***

Ragnarök - A.S. Byatt

In't kort: Een klein meisje verhuist tijdens de Tweede Wereldoorlog van Sheffield naar het platteland om het oorlogsgevaar te ontvluchten, terwijl haar vader als piloot de Duitsers bevecht. Van haar moeder krijgt ze het boek 'Asgard en de goden' dat ze leest en herleest, en waarin ze de realiteit kan ontvluchten. De verhalen over Odin, Loki, Heimdall, Midgard en Yggdrassil doen haar dromen over andere werelden, andere oorden, met goden, reuzen en dieren. Maar het boek doet haar ook nadenken over de wereld en hoe alles in elkaar zit en met elkaar is verweven.

Mijn oordeel: Ragnarök is Byatts hervertelling van het slotverhaal van de noordse mythen, waarin het einde der tijden wordt verteld. Byatt doet dat in een heel mooie, literaire stijl, vol met knappe beschrijvingen, waarin de kracht van verhalen wordt geïllustreerd.
Het boek is ook 'verlucht' met mooie zwart-wit-tekeningen, die je als lezer zelf doen dromen en fantaseren.
Het slothoofdstuk, waarin de uiteindelijke vernietiging van de wereld wordt verteld, is een allegorie voor wat we onze eigen planeet op dit moment aan het flikken zijn, een verwittiging om niet dezelfde fouten te maken die de goden toen wel maakten.
Wie ooit het album van De Rode Ridder, 'De Walkure', heeft gelezen, zal heel wat namen en feiten herkennen. En laat dat nu toevallig één van mijn favoriete strips uit mijn kinderjaren zijn. De eenogige oppergod Odin, het Walhalla, de regenboogbrug Bifrost, de vuurgeest Surtur, die namen deden me herkennend glimlachen.

Eindoordeel: ****1/2

The Whiskey Rebels - David Liss

In't kort: Ethan Saunders was een bejubeld spion in het Amerikaanse leger van George Washington tijdens de Onafhankelijkheidsoorlog, tot hij in ongenade viel. Hij raakt aan lager wal in Philadelphia, maar Cynthia Pearson, de liefde van zijn leven, roept zijn hulp in om haar verdwenen echtgenoot terug te vinden. Uiteraard grijpt Ethan deze kans met beide handen aan, waardoor hij in contact komt met Alexander Hamilton, de toenmalige Minister van Financiën, met kans op eerherstel.
Joan Maycott is de echtgenote van Andrew, een oorlogsveteraan, en na de oorlog verhuizen ze samen naar de westelijke grens van Pennsylvanië, toen ook de grens van het 'bekende', om daar een nieuw leven op te bouwen. Andrew vindt, met zijn nieuwe vrienden, een manier om whiskey makkelijker én lekkerder te brouwen. Alles gaat goed, tot Hamilton een taks op het whiskey-brouwen heft, en de Maycotts in de financiële problemen komen. Andrew wordt vermoord, en Joan zweert hem te wreken.
En dan komen Joan en Ethan tegenover elkaar te staan.

Mijn oordeel: historical fiction is echt mijn ding, en zeker wanneer het gaat over de 18de en 19de eeuw. Dit boek handelt dus overeen onderwerp dat me heel erg interesseert.
Daarenboven is het echt knap geschreven. Niet al te veel personages, wat het overzichtelijk houdt; genoeg cliffhangers om het spannend te houden; niet te voorspelbaar; beide verhaallijnen worden mooi in elkaar geweven, maar elke spreker heeft zijn eigen stijl van vertellen; ook de afwezigheid van een Alwetende Verteller houdt de spanning erin. De uiteindelijke ontknoping is mooi.
Dit was het eerste dat ik las van David Liss, maar het smaakt zeker naar meer.

Eindoordeel: ****

Een huis vol - Bill Bryson

In't kort: de ondertitel 'Een Kleine Geschiedenis van het Dagelijkse Leven' maakt waarschijnlijk al veel duidelijk. Bryson leidt de lezer rond in zijn eigen woning, een oude Engelse domineewoning uit de 19de eeuw. In elke plaats houdt Bryson halt om naar hartelust te vertellen over al wat die kamer aanbelangt. Zo komen we in de eetkamer te weten waarom een vork vier tanden heeft, en geen drie of vijf, beschrijft hij in de badkamer hoe de hygiëne in de loop der eeuwen is geëvolueerd, enz.

Mijn oordeel: dit boek is, met z'n ongeveer 480 dichtbeschreven bladzijden, best een klepper. Temeer omdat je op elke pagina wel een nieuwe naam van een uitvinder tegenkomt, en dat maakt het soms wat verwarrend of moeilijker om volgen. Op een gegeven moment, ergens halfweg het boek, realiseer je je dat je die namen toch onmogelijk allemaal kan onthouden, en sla je er eigenlijk minder acht op, wat de leeservaring ten goede komt.
Daarnaast is er natuurlijk nog Brysons ongeëvenaarde vertelstijl, waar ik het in vroegere besprekingen al over had. Ook hier opnieuw probeert hij de serieuze, 'onderwijzende' delen af te wisselen met anekdotes, woordgrapjes of beschouwinkjes over hoe het er vandaag aan toe gaat. En opnieuw slaagt hij daar uitstekend in.
Nog een laatste tip misschien: ik zou aanraden om dit boek in (trouwens uitstekende) vertaling te lezen, tenzij je kennis van de Engelse woordenschat meer dan uitstekend is.

Eindoordeel: ****1/2

Ruw - Marie Kessels

In 't kort: In dit boek vertelt een vrouw ons zeer nauwkeurig hoe zij, na door een verkeersongeluk blind te zijn geworden, haar leven weer probeert op te pakken. Hoe is het om zonder zicht thuis te functioneren (denk maar aan het koken van een maaltijd), de straat op te gaan en je weg te moeten zoeken? Waar heb je wel/geen hulp bij nodig?

Mijn oordeel: Je wordt als lezer geïntroduceerd in de wereld van een blinde en meegenomen op haar nachtelijke wandeltochten. Je leert o.a. hoe het is om braille te lezen. ("Het is het beste om de handen van tevoren te weken in warm sodawater, zodat de huid zacht genoeg is en de zenuwen optimaal geprikkeld raken"). Een heel interessant én gedurfd uitgangspunt van de schrijfster. Want heel veel meer dan het beschrijven van deze aanpassingen gebeurt er niet in. Er zit bijna weinig emotie of ontwikkeling in. Dat miste ik eerlijk gezegd af en toe wel wat.
Het lezen van dit verhaal vergt bovendien een hele goede concentratie en trage leeshouding. Iets wat mij soms wel lukte en soms niet.


Eindoordeel: ***

How to be a woman - Caitlin Moran

In 't kort: Moran, een bekende Britse columniste, beschrijft in een soort autobiografische opzet door welke gebeurtenissen en reflecties ze een feministe is geworden en waarom de vrouwenstrijd nog altijd broodnodig is. Ze start vanaf haar dertiende (hfst als "I am bleeding") en gaat naar haar leven als volwassen vrouw van nu (hfst als "Why you should /shouldn't have children). Moran becommentarieert op een humoristische maar snedige wijze met welke ongeschreven nadelige "wetten", vooroordelen en seksisme vrouwen vandaag de dag nog steeds te maken hebben.

Mijn oordeel: Dit boek werd getipt door de Opzij in een artikel over hoe feminisme op een meer humoristische (en dus succesvollere) manier onder de aandacht gebracht kan worden. Ik heb het meteen besteld, want uiteraard razend benieuwd. De feministische literatuur die ik tot nu toe heb verorberd was veelal wetenschappelijk van opzet. Dit boek is vanuit persoonlijk perspectief & met een kritische reflectie op de hedendaagse maatschappij geschreven. En het is inderdaad een zeer geestig boek waarvan passages zoals deze erg goed blijven hangen:

"But of course you might be asking yourself, 'Am I a feminist?'[...]So here is the quick way of working out if you're a feminist. Put your hands in your pants. 
a) Do you have a vagina? and 
b) Do you want to be in charge of it? 
If you said "yes" to both, then congratulations! You're a feminist"

Klein minpuntje: Ik heb waarschijnlijk wel een paar grappen gemist, omdat er:
1] wel wat Engelse woorden in voorkomen die ik echt niet ken
2] bekende Britten in voorkomen die ik ook niet ken

Eindoordeel: ****